Lotgenoten worden vrienden - Marcel zag zijn broer voor de trein springen, Achmed deed zelf een poging

Op de afdeling in het psychiatrisch ziekenhuis, waar ik jaren geleden werkte, werd een jonge man opgenomen. Hij was er getuige van geweest dat zijn twee jaar jongere broer zich had gesuïcideerd, door voor een trein te springen. Sindsdien had hij geen woord meer gesproken. Ik noem hem Marcel.

Pas 21 jaar

Hij zat of lag alleen maar en keek wat leeg voor zich uit. At alleen wanneer het eten in zijn mond werd gestopt en dronk alleen wanneer het glas of kopje aan zijn mond werd gezet. Hij keek niet op of om, was pas 21 jaar oud.

Mislukte poging

Op een andere kamer lag een andere jonge man die had geprobeerd zichzelf te suïcideren door voor een trein te springen, ik noem hem Achmed. Hij was al vanaf heel jong heel depressief. Zijn poging 'mislukte'. Hij verloor beide benen, één arm vanaf de schouder en de andere arm vanaf de elleboog. Zijn gelaat en hoofd waren verminkt, zijn hersens werkten nog goed.

Verzonken in depressie

Hij was nog erg depressief, maar niet meer in staat om er ook maar iets aan te kunnen doen. Er waren destijds op de slaapkamers nog geen aansluitingen voor tv. Achmed wilde graag wat tv kijken, dus bracht ik hem bij aanvang van mijn middagdienst met zijn bed naar de woonkamer, waar ik hem voor de tv zette.

Bezoek

Aan de tafel, naast de tv zat Marcel. Achmed kreeg rond 16.00 uur visite van een paar vrienden en van zijn broer. Het gesprek ging op een bepaald ogenblik ook over de poging van Achmed. De vrienden zeiden het niet te kunnen begrijpen en gaven aan medelijden te hebben met Achmed dat zijn poging niet was gelukt.

Meeluisteren

Tijdens dit gesprek zagen mijn collega en ik opeens Marcel wat opveren en hij leek te luisteren naar het gesprek. Ik was poffertjes aan het bakken en de vrienden en broer van Achmed aten graag een paar porties mee. Zij hielpen ook Achmed met eten. Eén van hen hielp, op een heel natuurlijke, spontane wijze, ook Marcel met eten en drinken. Zij spraken ook tegen hem, al kregen zij geen antwoord. Zij betrokken hem op deze manier bij het gesprek.

Even weg

Na de koffie, rond 19.30 uur, vertrok het bezoek van Achmed. Mijn collega en ik waren bezig met een andere patiënt en Achmed had, zonder dat wij dat hadden gehoord, naar ons geroepen. Hij dacht dat wij in de buurt waren en wilde graag de tv op een andere zender hebben en even zijn neus snuiten.

Verrast

Toen wij hem hoorden, gingen we erheen en bleven verrast in de deuropening staan. Marcel stond naast het bed van Achmed en liet hem zijn neus snuiten en schakelde de tv op het door Achmed gewenste kanaal. We waren verbaasd. Marcel? Die al meer dan een jaar niets uit zichzelf deed? Die niets leek te zien of horen of voelen of te interesseren?

Gezelschap

Achmed snoot en zei: ‘Bedankt man, ga zitten. Kijken we samen.’ En Marcel nam plaats op de stoel naast het bed. Verzonk daarna weer in zichzelf, maar Achmed bleef tegen hem praten over van alles en nog wat. Zei dat hij blij was dat Marcel naast hem zat, om zijn stemmen op een afstand te houden. De avond daarna zetten wij het bed van Achmed ook weer naast de stoel van Marcel. Die leek dat eerst niet te merken, maar Achmed begon direct tegen hem te kletsen en bleef kletsen.

Nieuwsgierig

Toen we de frietjes, die we deze avond hadden gebakken, op tafel zetten naast de beide jongens en wij de bejaarde zorgvragers aan de andere tafel gingen helpen met eten, keken wij met een half oog nieuwsgierig toe wat er aan de tafel van de jongens ging gebeuren.

Vrienden

Marcel pakte een frietje van een bord en stak dat in Achmeds mond. Achmed lachte en zei weer: 'Bedankt man' en Marcel ging wat dichter bij hem zitten en hielp Achmed met het eten van zijn friet en zijn kaassoufflé, terwijl hij zelf ook van zijn eigen bord ging eten. Marcel kwam 'los' uit zijn psychische isolatie. Hij en Achmed werden vrienden.

Waarom?

Een aantal weken later vroeg Marcel opeens aan Achmed waarom hij er destijds voor had gekozen om voor een trein te springen. Achmed vertelde dat hij vanaf heel jonge leeftijd vervelende stemmen hoorde die nare dingen tegen hem zeiden. Ze vertelden hem dat hij waardeloos was en geen recht had om te mogen leven, dat de wereld beter af was zonder hem.  

Stemmen in het hoofd

Hij vertelde ook dat hij al eerder suïcidepogingen had gedaan, de eerste keer al toen hij nog maar 7 jaar was. Wanneer hij alleen was, waren er de stemmen en ze zwegen dan nooit. Marcel vroeg hem of hij daar met zijn ouders en zijn broer over had gesproken, maar Achmed zei dat hij dat niet had gedaan, omdat hij dacht dat zij het niet zouden kunnen begrijpen of geloven.

Gezellige avond

Marcel vertelde toen, voor het eerst sinds de dood van zijn broer, dat zijn broer altijd wel wat stil en teruggetrokken was geweest, maar nooit een ongelukkige indruk had gemaakt. Dat hij op die laatste avond samen met zijn broer was wezen stappen en dat het heel gezellig was geweest.

‘Tabe broer’

Dat zij samen naar het station waren gelopen om met de trein naar huis te gaan en dat ze op het perron hadden gestaan, toen er een trein aankwam die op dit station niet zou stoppen... En dat zijn broer tegen hem had gezegd: ‘Tabe broer, dit is mijn trein’ en toen zonder meer voor de aanstormende trein was gestapt.

Kleine broer

Marcel vertelde over zijn schuldgevoel, dat hij dit niet had kunnen voorkomen en het niet had aan zien komen. En dat hij vanaf de geboorte van zijn broertje altijd had gehoord dat hij goed op zijn kleine broer moest passen. Dat hij tekort geschoten was....

Geen schuld

Hij huilde en Achmed huilde mee en zei hem dat het zijn schuld niet was. Dat een mens zich zo ongelukkig kan voelen dat hij geen andere uitweg meer zag, maar dat anderen niet in je hoofd konden kijken en dat dus ook niet konden zien. Achmed zei ook dat hij zich nu pas begon te realiseren hoe zijn pogingen voor zijn familie geweest moesten zijn.

Vrienden voor het leven

Marcel mocht enige weken later naar huis. Hij at en dronk en reageerde weer. Achmed bleef bij ons. Marcel bezocht hem drie maal in de week. Zij waren echt vrienden geworden. Een van die vreemde en onwaarschijnlijk lijkende vriendschappen, die in een instelling kunnen ontstaan. Indrukwekkend, bijzonder, intens...

Zie je het leven niet meer zitten? Of maak je je zorgen over een ander? Bel 0900-0113 of chat via 113.nl. Anoniem, gratis en 24/7.

Dit is Ineke:

Misschien heb je mijn blogs al weleens gelezen op de Facebookgroep voor verpleegkundigen en verzorgenden: daar blog ik onder mijn echte naam over mijn ervaringen. Ik werk al vanaf mijn zeventiende in de zorg. Eerst als helpende, toen als ziekenverzorgende en nu als verzorgende IG. Ik heb al veel kanten van de zorg gezien en meegemaakt. Ik deed mijn opleiding in de PG, heb jaren als uitzendkracht gewerkt, ben aan de slag geweest in het verzorgingshuis en heb in de ouderenpsychiatrie gewerkt, met uitstapjes naar de jongerenafdelingen. Momenteel werk ik vaste nachtdiensten in het verpleeghuis.