Suïcide bij thuiszorgcliënt: ‘Toen ze de deur niet opendeed, wist ik dat het foute boel was’

Hanneke: ‘Het is inmiddels al heel wat jaren geleden, maar ik herinner me het als de dag van gisteren. In onze route gingen we langs bij een vrouw van eind twintig. Ze was in het verleden opgenomen geweest in een psychiatrische instelling, maar woonde sinds een paar maanden weer thuis omdat ze veel vooruitgang had geboekt en haar therapie ambulant mocht afmaken. Mijn collega’s en ik controleerden twee keer per dag of ze haar medicatie genomen had.’

Verleden met suïcidepogingen

‘Op een ochtend stond ik bij mevrouw aan de deur. Ik belde aan, maar kreeg geen gehoor. Meteen bekroop me een onheilspellend gevoel. Het was bij ons bekend dat ze in het verleden verschillende suïcidepogingen had gedaan. Toch besloot ik om eerst naar een andere cliënt te gaan, en later nog een poging te wagen. Het nare gevoel raakte ik echter niet kwijt. Toen ik die ochtend opnieuw aanbelde en er nog steeds niet open werd gedaan, liep ik naar de buurvrouw. Ik wist dat zij een sleutel had, voor noodgevallen.’

Grote schrik

‘De buurvrouw gaf me de sleutel met de boodschap: “Ik ga niet met je mee naar binnen”. Ze kende het verleden van mijn cliënt. Met het hart in mijn keel opende ik de deur. “Goeiemorgen!”, riep ik nog. Maar zodra ik naar binnen keek, zag ik dat waar ik voor vreesde. Van de schrik trok ik meteen de deur weer dicht. Daarna handelde ik in een waas. Ik belde 112 en legde het verhaal uit. Al snel stonden politie en ambulance op de stoep, en werd de regie overgenomen.’

Route afmaken

‘Ondertussen had ik mijn collega’s gebeld om te vragen of ze mijn volgende patiënten wilden overnemen. Ik had een calamiteit, vertelde ik ze. Wat er precies aan de hand was liet ik achterwege. Gelukkig kreeg ik direct steun van de politie en een ambulancebroeder. Ze schreven mijn gegevens op, en beloofden dat slachtofferhulp contact met me zou opnemen. Maar het enige wat ik op dat moment wilde, was weg uit de situatie. Zodra dat mocht, belde ik mijn collega’s weer en zei ik dat ik de rest van mijn route zou afmaken.’

Zelf verwerken

‘In shock ben ik verdergegaan met mijn werk. Ik denk dat doorgaan mijn strategie was om ermee om te gaan. Niet piekeren, maar focussen op mijn werk. Pas toen ik thuiskwam, durfde ik er weer over na te denken. Achteraf heb ik twee gesprekken gevoerd met slachtofferhulp. Dat was fijn, maar ik wist ook dat dit iets was wat ik zelf moest verwerken. In de thuiszorg heb je helaas wel vaker te maken met sterfgevallen. Maar in deze situatie en bij zo’n jong persoon, dat is een ander verhaal.’

Angst voor herhaling

‘Deze gebeurtenis is inmiddels heel wat jaren geleden. Gelukkig zijn er genoeg dagen en weken waarin ik voel dat ik het verwerkt heb. Toch komt de angst soms opeens terug. Zo had ik twee jaar geleden ook een psychiatrisch patiënt op mijn route, die ’s ochtends haar deur niet opendeed. Meteen voelde ik de paniek. Ik belde de huisarts en mijn collega’s, die snel kwamen. Achteraf bleek dat mevrouw gewoon boodschappen was gaan doen. Ik slaakte een zucht van verlichting.’

Niet opgeleid voor psychiatrie

‘Met de veranderende regels in de zorg en instellingen die hun deuren moeten sluiten, maak ik me weleens zorgen. Er komt steeds meer terecht op de schouders van thuiszorgmedewerkers. Terwijl wij nauwelijks zijn opgeleid om te werken met psychiatrische patiënten. Die regels kan ik moeilijk begrijpen. Je laat een timmerman toch ook geen huis van steen bouwen? Ik hoop dat de regering wat vaker luistert naar het werkveld als ze nieuwe regels bedenken.’

Realiteit van de thuiszorg

‘Ik heb dit verhaal lang bewust verzwegen. Ik wil geen sensatiezucht opwekken. Voor de familie van de vrouw is dit zoveel erger dan voor mij. Toch is dit ook de realiteit van de thuiszorg, hoe heftig ook. Al komt het gelukkig zelden voor. In de ruim 25 jaar dat ik in de thuiszorg werk is het mij tot mijn opluchting maar één keer overkomen.’

Een plek geven

‘Aan mensen die iets soortgelijks hebben ervaren, wil ik meegeven: volg je gevoel. Ik heb zelf uren met mijn hond gewandeld over het strand van Scheveningen. Letterlijk mijn hoofd leeg laten waaien. Het belangrijkste is om te doen wat voor jezelf werkt. Of dat nu is om te praten met slachtofferhulp, of net als ik gaan wandelen. Je moet het uiteindelijk zelf een plek geven.’

Mensen die aan zelfmoord denken kunnen contact opnemen met 113 Zelfmoordpreventie via 0900-0113 of de chat op www.113.nl.