‘Dat is toch niks voor mij’

Sinds het overlijden van zijn vrouw, komt hij zelf ook veel minder vaak buiten. Het valt op dat hij zich meer terugtrekt en minder uitgebreid zijn verhaal doet. Als ik met hem het gesprek aangaat, blijkt dat de eenzaamheid hem nekt. Hij voelt zich wel gehoord door de thuiszorg, en ook zeker door zijn kinderen. Echter heeft hij toch het gevoel alleen te zijn. Er alleen voor te staan.

Het is misschien wel het meest lastige probleem om aan te pakken: eenzaamheid. Het is een heel subjectief ervaren probleem, bij zeker de helft van de ouderen waar we zorg verlenen. Een combinatie tussen het wegvallen van dierbaren en het fysiek minder in staat zijn om contacten op te zoeken en te onderhouden.

Een keer een extra telefoontje en vragen hoe het met de ander gaat. Een middagje weg organiseren of een keer op de koffie gaan bij de ander. Eenzaamheid lijkt zo simpel oplosbaar. Er zijn online enorm veel interventies te vinden over wat we als professionals kunnen doen tegen eenzaamheid, maar om deze in de praktijk te brengen is een stuk lastiger dan het lijkt.

Het begint met het contact aangaan met de ander, het gesprek voeren en open durven te vragen of de ander zich eenzaam voelt. Bij gesprekken met cliënten hebben we het regelmatig over ‘een zinvolle dagbesteding’, oftewel: het gevoel creëren dat iemand ertoe doet. En dit is lastig, maar niet onmogelijk. Het is essentieel om de ander echt te kennen en te weten wat de ander interesseert.

In het gesprek met de man, komt naar voren dat hij vroeger altijd graag geschilderd en getekend heeft. Hij haalde hier altijd veel voldoening uit. Door zijn fysieke beperkingen kan hij dit nu niet goed meer. Hij is gestopt met tekenen en schilderen. Vrijwel iedere dag is voor hem hetzelfde: opstaan, aankleden, ontbijten, de krant lezen, lunchen, televisie kijken, dineren, tv-kijken en naar bed. Een patroon waar hij geen voldoening uit haalt, maar een patroon wat hij zelf ook niet makkelijk kan doorbreken. Zijn kinderen proberen hem regelmatig mee naar buiten te nemen, en dat doet hem goed. De daaropvolgende dag is hij altijd vrolijker dan voor het uitje.

Via de gemeente vraag ik voor hem een indicatie aan voor een dagbesteding, waar hij een dag in de week naartoe zou kunnen. In eerste instantie houdt hij dit af: ‘Dat is toch niks voor mij’, zegt hij. Echter is er in de buurt een locatie voor dagbesteding waarvan ik zeker weet dat hij er op zijn plek zou zitten. Een plek waar hij niks hoeft, maar waar vrijwel alles mag. Waar hij hulp krijgt bij het oppakken van zijn oude hobby: schilderen.

‘Kijk eens, zelf gemaakt!’, zegt hij een paar weken later. Hij laat apetrots zijn zelfgemaakte schilderij zien. Het is werkelijk een prachtig schilderij, waarbij ik spontaan jaloers word op zijn schildertalent. Hij vertelt vervolgens uitgebreid over de contacten die hij opdoet tijdens het schilderen bij de dagbesteding. Mensen die hij nog van vroeger kent, maar ook nieuwe contacten. Al zijn groepsgenoten zijn compleet verschillen van elkaar, maar ze hebben ook een overeenkomst. Allemaal komen ze er met hetzelfde doel: een zinvolle dag beleven. Dat is wat ze bindt en waardoor ze het gezellig hebben samen.

In de maanden daarna zie ik hem opbloeien. Gelukkig, deze man is een stukje minder eenzaam geworden.