'Ineens bevind ik mij in een scène van een hele enge film'

Ken je het? De verhalen waar je thuis niet mee aan hoeft te komen. Ervaringen die zo heftig waren, dat zelfs de uitgesproken woorden erover te heftig zijn voor de meeste mensenoren. Als zorgmedewerkers zijn we wel wat gewend. Praatjes over poep, bloed, urine of braaksel draaien we onze hand niet voor om. Sterker nog, tijdens de lunch met collega’s is het de normaalste zaak van de wereld om dit te bespreken zonder de eetlust te verliezen. 

Voor mijn volgende blog wil ik je toch graag waarschuwen. De woorden kunnen als schokkend worden ervaren.

Er is deze nacht een mevrouw in het hospice overleden. Het was een mooi afscheid voor de familie. Het ging heel vredig. De familie heeft tevreden en dankbaar het hospice verlaten. Morgen komen ze weer terug voor de uitgeleide. Als ze weg zijn komen de medewerkers van de uitvaartonderneming de laatste zorg verlenen.

Als de laatste-zorg-medewerkers een overledene gaan verzorgen in het hospice, dan is er meestal familie bij. Deze familie heeft besloten om hier niet bij te willen zijn. Ook dat is goed, iedereen moet doen waar hij of zij zich prettig bij voelen. Als er familie bij is, worden zij aan het einde, als alles bijna klaar is, even de kamer uitgestuurd omdat de laatste twee handelingen niet zo prettig zijn om te zien: de ogen en de mond sluiten.

De ogen en de mond sluiten

- Klik nu weg als bovenstaande zin je niet bevalt -  

Hoe ze de ogen sluiten weet ik wel, dan worden er een soort viltjes op het oog geplaatst. Als de oogleden dan gesloten worden dan plakt dat aan elkaar. Zo kunnen de ogen niet meer open gaan. Maar de mond? Ik ben er altijd al nieuwsgierig naar geweest hoe zij deze dichtmaken.  Aangezien er nu geen familie meer is waar ik me over hoef te ontfermen grijp ik mijn kans en vraag: 'Mag ik misschien meekijken hoe jullie de mond dichtmaken?' 'Natuurlijk', zegt hij met een lach, 'we doen dit met een hechtinkje.'

Precies zoals ik altijd al dacht: met een hechtinkje. Supernieuwsgierig ga ik er met mijn neus bovenop zitten. De tas gaat open en hij pakt een grote dikke gebogen naald en rijgt daar een dikke rubberen draad door. Een klein alarmbelletje gaat in mijn hoofd rinkelen: 'Huh, dat is wel erg groot en grof materiaal!' En ineens bevind ik mij in een scène van een hele enge film. Je weet wel, zo’n scène waarbij je je ogen half bedekt met een kussen. Of dat je je handen voor je ogen doet en je kijkt half tussen je vingers door mee omdat je het eigenlijk niets wil missen. En als het dan te eng wordt dan sluit je gewoon je vingers zodat je niets meer ziet.

Een kussen heb ik niet bij de hand, en mijn handen voor mijn ogen slaan staat ook niet zo professioneel of stoer. Mijn ogen zien, wat ze eigenlijk niet willen zien. Ik ervaar iets, wat ik eigenlijk niet wil ervaren. Ik heb geen tijd om na te denken, of weg te lopen. Gezellig tegen mij aan babbelend, gaan ze door met de handeling die zij al zo vaak gedaan hebben. Alsof het de gewoonste zaak van de wereld is.

Pardoes steekt hij de dikke naald onder de bovenlip in het tandvlees en drukt het door zodat het via het neusgat er weer uit komt. Van het neusgat gaat het door het neusschot naar het andere neusgat waar de naald weer uit komt. Daarna steek hij weer in het neusgat en de naald komt via de mond, onder de bovenlip er weer uit. Daarna steekt hij de naald door het tandvlees bij de onderlip en stopt even. De rubberen draad volgt. Een seconde staat de mond open met alle draden als een raamwerk. Hierna trek hij de draad aan en de mond sluit zich. Het is een prachtig resultaat! Ze lijkt meteen weer op de vrouw als op de foto die op haar nachtkastje staat.

Maar toch, wat een mensonterende handeling! Ik snap het helemaal, dat wel. Maar ik zie ook de vrouw die wij al die tijd liefdevol hebben verzorgd. Ik hoor in mijn gedachten nog die mooie gesprekken die ik met haar gehad heb. Ook zie ik haar kinderen voor me, die zachtjes haar wang streelden toen zij haar laatste adem uitblies.

Natuurlijk is zij overleden. Natuurlijk voelt zij niets meer, maar toch! Na alles wat zij mee heeft moeten maken, haar lichaam nog warm. Ik kan niet anders zeggen dan dat ik dit een vreselijke ervaring vind!

Wordt dit eigenlijk van tevoren met de familie en de uitvaartonderneming besproken? Wordt dit als optie gegeven bij het de keuzes en wensen voor de uitvaart? Wordt de laatste zorg eigenlijk wel volledig uitgelegd?

Bij navraag schijnt het dat dit een handeling is waarvoor akkoord getekend moet worden. Dit klinkt aannemelijk, maar in de praktijk gaat het naar mijn mening niet zo. Zelf ben ik namelijk bij alle gesprekken aanwezig geweest toen mijn moeder ongeneeslijk ziek was. Gesprekken met mijn moeder, vader en de uitvaartonderneming. Hier is toen niet over gesproken. Zou het iets van de kleine lettertjes zijn?

Eén ding weet ik wel. Ik zou dit niet willen! Naar mijn mening zou dit een weloverwogen keuze mogen zijn. Benieuwd naar jullie ervaring/mening!

Dit is Esther:

Ik ben Esther en werk na 18 jaar in de wijk sinds 2019 als hospiceverpleegkundige bij Careyn DWO/NWN. Het werken in een hospice brengt mij veel ervaringen, bijzondere momenten, inzichten en emoties. Schrijven helpt me om te verwerken wat ik allemaal meemaak. Met het delen van mijn verhalen wil ik graag het taboe rond de laatste fase van het leven doorbreken. Want we praten er niet graag over, weten er niet veel van en willen er al helemaal niet aan denken. De laatste levensfase is echter niet alleen verdriet, maar net zoals in het ‘normale’ leven is er ook lachen, genieten, huilen, sarcasme, lol, boosheid en ja, zelfs feesten. Ik schrijf verhalen en gedichten om deze fase van het leven in het licht te zetten. Meer verhalen lezen? Klik hier voor mijn Facebookgroep: ‘De laatste bladzijde -hospice verhalen en gedichten-.'

De verhalen van hospiceverpleegkundige Esther zijn gebundeld in het boek 'De laatste bladzijde', dat je HIER kunt bestellen.