'Ik heb de stellige indruk dat er op het gebied van de sociale vaardigheden in die drieënhalve decennia weinig vooruitgang is geboekt'

Arts

Meneer M. had net slecht nieuws ontvangen van de dokter. Hij vroeg me of zijn dochter daarom een half uurtje eerder op bezoek mocht komen. Dat was goed. Ik trok er even een stoel bij en hij luchtte zijn hart. Terwijl ik luisterde naar zijn zorgen, probeerde ik tevens te horen wat hij niet zei. Er was iets vreemds aan hem. Zijn gelaatsuitdrukkingen pasten niet bij het onderwerp. Zijn zorgen werden afgewisseld met relativerende grapjes en ongemakkelijke grijnzen. Zijn gedachten leken alle kanten op te schieten. Onwillekeurig ga je je dan afvragen of zo iemand tussen de oren wellicht niet nog iets anders mankeert. Dat is lastig te beoordelen, want misschien is hij wel gewoon zo, een beetje warrig of verstrooid. Ik ken hem immers niet.

Terwijl wij een keer zo zaten te praten, kwam zijn arts de kamer op met twee verpleegkundigen. Die had na een paar zinnen ook wel door dat er mogelijk iets niet helemaal klopte met meneer M. Hersenmetastasen, delier, CVA? Ik stond op en de arts bood mijn stoel aan. Maar hij bleef staan, een lange jonge vent neerkijkend op een oude angstige kromme man in pyjama op de rand van zijn bed met ongewassen haren, een baard van drie dagen en blote voeten met kalknagels. Zo stonden er ineens vier (para)medische witjassen aan zijn voeteneinde in plaats van een eenvoudige zorgondersteuner. De arts één en al zakelijkheid en ‘ik heb hier eigenlijk geen tijd voor’ uitstralend. Over iemand op zijn gemak stellen gesproken. Ik ben maar weggegaan.

Nu moet ik oppassen dat ik niet te snel klaarsta met mijn mening. Ik ben immers na een afwezigheid van vijfendertig jaar niet de meest geschikte persoon om een objectief oordeel te vellen over het verschijnsel ‘arts’. Maar ik heb de stellige indruk dat er op het gebied van de sociale vaardigheden in die drieënhalve decennia weinig vooruitgang is geboekt door het gilde der geneesheren (de meer empathische geneesdames genieten bij mij vooralsnog het voordeel van de twijfel).

Je ziet ze bijna nooit op de afdeling, die artsen. En als je ze belt om even naar een patiënt te kijken waarover wij ons zorgen maken, duurt het een eeuwigheid voor ze komen. Ik snap dat wel, eerlijk gezegd. Toen ik mijn belastingadvieskantoor nog had, zei ik ook weleens tegen mijn secretaresse dat ik niet bereikbaar was voor klanten, zodat ik gewoon even lekker ongestoord kon doorwerken. Klanten kunnen tijdrovend en bewerkelijk zijn. Mijn cliënten gingen echter gewoonlijk niet dood, maar leden aan die andere aandoening waaraan niet te ontkomen valt, belastingdruk, veel minder ernstig.

Ze hebben het ongetwijfeld erg druk, die jongens, dus laat ik ze niet te hard aanpakken in deze column. Maar mag ik een voorzichtig voorstel doen, dokter? Pak een stoel en neem even vijf minuten zonder de indruk te wekken dat je patiënt je afhoudt van meer dringende werkzaamheden. Dan krijg je niet alleen meer waardevolle informatie, maar een goed gevoel aan het eind van de dag er gratis bij.

Ik laat mij gewoonlijk graag betalen voor mijn adviezen, maar deze krijgt u van me, dokter...