IC-verpleegkundige Nico: ‘De beademing stopzetten is niet eens het moeilijkste’

Voor mij als verpleegkundige blijft begeleiden van het sterven een spannend moment, óók na de routine van meer dan 20 jaar. Niet zozeer het technische gedeelte zoals het detuberen zelf en de beademing stopzetten. Nee, de bovengenoemde spuiten aanzetten en alle andere medicatie uitzetten, zodat iemand komt te overlijden, dat vind ik niet het moeilijkste.

De juiste toon

Het is meer het begeleiden van de familie en vrienden die hun dierbare op dat moment gaan verliezen. ‘Op dat definitieve moment dat hen altijd bij zal blijven’ moet alles zo goed mogelijk afgestemd zijn. Het vergt het nodige ‘Fingerspitzengefühl’ om de juiste toon te gebruiken. Te zorgen dat iedereen van de familie en vrienden begrijpt wat er aan de hand is en waarom wij niets anders meer kunnen dan de behandeling te stoppen. Duidelijkheid is één, begrijpen en accepteren is twee.

Regie pakken

Het schept veel vertrouwen als je op deze momenten duidelijk laat zien dat je de regie hebt. Mensen vinden het vaak prettig om zich in één van de moeilijkste momenten in hun leven te laten leiden. Al de verschillende personen met hun verschillende rollen hebben allemaal hun emoties. Soms zijn mensen zo overmand door verdriet dat ze geen keuzes kunnen maken. Door de regie te pakken, breng je rust en orde.

Een ritueel bedenken

Een religieus ritueel kan nabestaanden houvast geven, zoals de ziekenzalving, dat is een van de zeven katholieke sacramenten. Het sacrament is bedoeld voor mensen die stervend zijn. Of een niet religieus ritueel is ook mooi, bijvoorbeeld door iedereen kort te laten vertellen wat deze persoon betekend heeft in hun leven. Iedereen heeft dan de mogelijkheid zijn hart uit te spreken en mensen kunnen hun verdriet delen. Daarvan ondervinden nabestaanden meestal veel steun.

Monitor op zwart

Tijdens de laatste periode voor het overlijden kunnen nabestaanden ervoor kiezen de monitor op zwart beeld te laten zetten. Op een andere monitor kunnen de parameters dan wel bijgehouden worden. Deze kleine handeling kan veel rust scheppen. Ook kan je er in overleg voor kiezen om de alarmen uit te zetten. Hierdoor kun je precies zien wat er gebeurt, maar is er ook de rust om alles uit te leggen.

Getuige bij reanimatie

In acute situaties moet de monitor wel gewoon aan blijven, bijvoorbeeld tijdens een reanimatie. Op die manier heb je precies in beeld of je patiënt het gaat redden of ondanks alle inspanningen en teamwork het helaas toch niet lukt de dood voor te blijven. Ook tijdens een reanimatie is begeleiding heel belangrijk. Zeker als het duidelijk wordt dat door uitblijven van succes er besloten moet worden te stoppen. Door getuige te zijn van de inspanningen om het leven van de patiënt te redden, maakt het voor familie en vrienden in veel gevallen makkelijker dit verlies later een plekje te geven, is mijn ervaring.

Je verhaal kwijt kunnen

Als IC-verpleegkundige maak je regelmatig heftige situaties mee. Hoe je daarmee om moet gaan, daar zijn we voor opgeleid, maar de impact van een patiënt die overlijdt blijft onverminderd groot. Een reanimatie wordt ook altijd geëvalueerd met collega’s van het team dat hierbij betrokken was. Dit kan op de IC of de afdeling zijn waar het plaatsvond. Het is belangrijk dat je als IC verpleegkundige je verhaal kwijt kan, of dat nou bij een collega is of thuis. Zeker als je lange tijd hebt gezorgd voor een stervende en zijn familie. Dat gaat je niet in de koude kleren zitten. Dat ik het nog steeds zo beleef en dat me boeit, zegt me dat het een mooi vak is, verpleegkundige.