Hospiceverpleegkundige Esther - 'Praten kan Alie niet, maar terwijl ik met haar praat, reageert ze met haar lach en knijpt stevig in mijn hand'

Het is kwart voor zeven in de ochtend. Ik los mijn collega van de nacht af. Ze vertelt dat Alie, een vrouw van 78 jaar, die gisteren is opgenomen, goed heeft geslapen. 'Ze heeft goed geslapen, al was ze af en toe even een kwartiertje wakker. Ik ben steeds even bij haar gaan zitten en ze pakte dan meteen mijn hand vast, dat leek ze heel fijn te vinden, want zo viel ze dan ook weer snel in slaap', vertelt mijn collega in de overdracht.

Alie heeft in een paar dagen tijd twee hersenbloedingen gekregen. Ze kan niet meer bewegen, niet meer praten, niet meer slikken. En niet meer slikken betekent dat zij niets meer kan eten en drinken. Alie is altijd een actieve, sterke vrouw geweest. Ze hield zelf nog het hele huishouden bij en de grote tuin die bij hun huis hoort. Het was altijd een vrouw van ‘niet zeuren en aanpakken’.

Ze is vanuit het ziekenhuis naar het hospice gekomen. 'Ze kan alleen nog maar haar ogen open en dicht doen, er is geen communicatie meer mogelijk', stond er in de overdracht van het ziekenhuis. Het is een wens van Alie geweest, dat als haar zoiets als dit zou overkomen, dat ze dan euthanasie zou willen. Deze wens wordt, hoe verslagen zij ook zijn, door de familie gerespecteerd. De huisarts is er op de achtergrond al mee bezig en de datum zal snel bekend worden.

Nadat mijn collega alle cliënten heeft overgedragen gaat zij naar huis. Ik kijk in iedere kamer even om een hoekje, maar iedereen is nog in diepe rust. Ik neem een kopje thee mee naar boven waar ons kantoor is. Daar check ik alle ochtendmedicatie van de cliënten die door mijn collega van de nacht zijn uitgezet, en zet ze klaar.

Hierna doe ik mijn ‘rondje’ weer en zie Alie met haar ogen open naar het plafond staren. 'Goedemorgen Alie!', zeg ik, en doe de gordijnen voor haar open. Het is al een paar uur licht en de vogels in haar tuintje zijn druk aan het kwetteren. Ik doe de tuindeur op de kiepstand zodat ze het gekwetter nog beter kan horen en loop op haar af. Haar ogen staren nog steeds naar het plafond. Terwijl ik in de stoel naast haar ga zitten, steekt ze meteen haar hand omhoog en zoekt de mijne. Ik pak haar hand vast en zeg: 'Goedemorgen Alie, ik ben Esther, heb je lekker geslapen?' Ze draait haar hoofd naar me toe en ik zie de meest mooie lach (zonder gebit) die ik ooit gezien heb!

Praten kan Alie niet, maar terwijl ik met haar praat, reageert ze met haar lach en knijpt stevig in mijn hand. Ze ziet er ontspannen en blij uit, pijn heeft zij dus niet. Nu ze toch zo wakker is, pak ik een kom met heerlijk warm water en was haar. Ze geniet zichtbaar van de warme washand over haar gezicht en lijf. Ik smeer haar in met een lotion en masseer haar voeten en handen. Het is heerlijk zoveel tijd voor haar te hebben nu de anderen nog slapen.

Terwijl ik Alie aan het aankleden ben, zijn de twee vrijwilligers van de vroege dienst al in de weer. Ik roep ze naar binnen om ze kennis te laten maken met Alie. Ze is tenslotte nieuw in het hospice. Ik verbaas me altijd over de liefde die de vrijwilligers uitstralen voor de gasten van het hospice. Ze begroeten Alie liefdevol en laten haar zich ontzettend welkom voelen. Alie steekt haar handen weer in de lucht en zo heeft ze in iedere hand, de hand van een vrijwilliger vast. Haar gezicht straalt!

Hierna moeten we haar heel even alleen laten omdat we de andere mensen gaan verzorgen. Maar steeds als ik even bij haar binnenloop, of alles goed gaat, zie ik haar weer naar het plafond staren. Gelukkig staat haar zus al vroeg voor de deur om haar te bezoeken. Ik breng haar naar de kamer van Alie en vertel dat haar zus er is. Haar zus buigt over Alie en geeft haar een kus. Alie haar hand steekt meteen de lucht in en legt deze op de wang van haar zus. Ze kijkt haar met haar betoverde tandeloze glimlach, vol liefde aan. Ik zie de verbazing op het gezicht van haar zus.

Haar zus vertelde dat ze sinds Alie in het ziekenhuis lag, geen contact meer met haar kon krijgen. 'Wat is er gebeurd?', vraagt ze aan mij. Aangezien we Alie nog maar net kennen kan ik haar het antwoord niet geven. Er volgt een bezoekmoment vol herkenning en liefdevolle uitwisseling. Haar zus praat honderduit met Alie. En Alie?... Zij geniet zichtbaar.

Na het vertrek van Alie haar zus zet ik het bed in de zitstand. Alie zit rechtop en haar ogen volgen alles om haar heen. Wat geniet ze toch van gezelschap! En dat gezien te hebben rol ik Alie met bed en al naar de woonkamer. Daar is altijd activiteit van de vrijwilligers, andere gasten van het hospice en hun bezoekers. We zetten Alie vlak bij het raam zodat ze de prachtige tuin, die volop in bloei staat, kan bewonderen. Om de beurt gaan we bij haar bed zitten om haar altijd uitstekende hand vast te houden.

Alie lijdt niet. Ze is ontspannen en haar glimlach gaat niet van haar gezicht. Ze lijkt tevreden en zelfs blij. Onze opdracht is echter om haar geen eten en drinken toe te dienen. Mijn gedachte was: zou zij dan misschien toch ineens kunnen slikken, als zij fysiek ineens veel meer kan dan gedacht? Ik bel meteen haar dochter (eerste contactpersoon) om alles te vertellen en om haar deze vraag te stellen. Het is een onverwachte verrassende vraag waar zij over na moet denken. En dat is logisch na wat zij en haar familie hebben gezien. Ik vraag haar dan ook de tijd te nemen en het te bespreken met haar familie en de huisarts.

Er volgt een dag van veel bezoek voor Alie. Rechtop zittend in de woonkamer schenkt ze iedereen haar betoverende lach en een blik vol liefde en aandacht. Haar naasten, haar familie…  Iedereen geniet van haar opleving.

Een opleving. Een uur werd een dag… een dag dat Alie opleefde en op die manier haar geliefden een geschenk van liefdevolle afscheid gaf. Want na één slokje water om te proberen, werd al snel duidelijk dat het slikken niet mogelijk was. Ook de euthanasiedatum was niet meer nodig, want Alie verzonk ’s avonds in een diepe slaap, die eeuwig werd.

Dit is Esther:

Ik ben Esther en werk na 18 jaar in de wijk sinds 2019 als hospiceverpleegkundige bij Careyn DWO/NWN. Het werken in een hospice brengt mij veel ervaringen, bijzondere momenten, inzichten en emoties. Schrijven helpt me om te verwerken wat ik allemaal meemaak. Met het delen van mijn verhalen wil ik graag het taboe rond de laatste fase van het leven doorbreken. Want we praten er niet graag over, weten er niet veel van en willen er al helemaal niet aan denken. De laatste levensfase is echter niet alleen verdriet, maar net zoals in het ‘normale’ leven is er ook lachen, genieten, huilen, sarcasme, lol, boosheid en ja, zelfs feesten. Ik schrijf verhalen en gedichten om deze fase van het leven in het licht te zetten. Meer verhalen lezen? Klik hier voor mijn Facebookgroep: ‘De laatste bladzijde -hospice verhalen en gedichten-.'

De verhalen van hospiceverpleegkundige Esther zijn gebundeld in het boek 'De laatste bladzijde', dat je HIER kunt bestellen.