Operatieassistent Claudia - 'Wanneer je globaal gezien acht uur per dag met zo'n ding op loopt, merk je haast niet meer dat het er is'

Ondertussen kom je er niet meer onderuit. Iedereen heeft mondmaskers in huis. Bij mij zijn er overal mondkapjes te vinden: in de auto, in mijn fietstas, in mijn jaszakken, in de voorraadkast. Overal kom ik die dingen tegen, want straks (over 4 dagen) is het verplicht om zo'n ding in de openbare ruimtes te dragen en ik wil zéker geen boete riskeren.

Uitzondering

Je zou denken dat ik - als operatieassistent zijnde - wel gewend ben om die dingen te dragen. Ja, dat is zo. Ik heb niet het gevoel dat ik stik; ik ben eraan gewend dat de bril beslaat en ik kan (vind ik zelf) best goed gezichten lezen wanneer je alleen het bovenste deel kunt zien. Toch was ik gek genoeg regelmatig in de winkel nét de enige die geen gezichtsbedekking droeg. Oeps, vergeten. Dan fietste ik even snel naar de supermarkt, geen mondmasker bij me. Of ik rende na het werk vlak voor sluitingstijd nog even bij de bakker binnen, mondkapje nog in de auto... Ik kreeg geregeld boze blikken toegeworpen en eerlijk is eerlijk: dat voelt uiterst ongemakkelijk, dus ik sleep er nu altijd één of twee met me mee.

Vroeger

Het is nu eenmaal zo dat we op de OK werkelijk gedrild zijn om het mondmasker AF te zetten zodra we de operatiekamer uit stappen. Een mondmasker wordt namelijk beschouwd als vies. Tijdens een operatie weet je niet of er microscopisch kleine spetters of andere vervuiling op je masker zijn gekomen. Wanneer je daar met je handen aan zit, kan je vervolgens de hele afdeling besmetten met allerlei vuiligheid. Vóór maart 2020 was het strikt verboden om je met een mondmasker op de gangen van het operatiekamercomplex te bevinden.

Geconditioneerd

Natuurlijk ging dat wel eens mis. De één had het mondkapje nog op als ze 'even snel iets uit het magazijn moest pakken', de ander liet het masker uit gemakzucht met de touwtjes om de hals bungelen tussen twee ingrepen door, een derde zette het masker alvast op om de OK binnen te gaan, maar dan bleek dat de deur nog niet open mocht en hij bleef dan met masker op de gang staan wachten. Bovendien werd het masker ook nog wel eens oprecht vergeten. Wanneer je globaal gezien acht uur per dag met zo'n ding op loopt , merk je haast niet meer dat het er is (dus voor iedereen: er is hoop. Gewoon lang genoeg en vaak genoeg dragen dat ding).

Aanspreekcultuur

Niet in alle gevallen was het mondmasker daadwerkelijk vies, maar omdat zoiets met het blote oog niet te zien is, waren de regels onverbiddelijk: 'Af dat ding en weggooien!' Gelukkig hebben we een aanspreekcultuur op onze afdeling. Dus attendeerden we collega's erop dat ze nog een masker droegen. De één doet dat subtiel en vriendelijk. De ander wat directer. Ik heb ooit een anesthesiemedewerker over de gang horen schreeuwen: 'Dokter X, mondmasker af, anders bel ik de inspectie!' Het was de zoveelste keer dat hij het tegen dezelfde arts moest zeggen, dus niemand keek er echt van op.

Automatisme

Hoe anders is het nu! Kan je mijn verwarring voorstellen? Bij elke deur gaan mijn handen automatisch richting mijn achterhoofd om de touwtjes met een geoefend gebaar los te trekken. 'Knak', zo'n bekend en zo'n verlossend gebaar. Weer even ongehinderd ademen. Ik heb astma, dus in periodes dat ik benauwd ben, is zo'n masker nog een extra barrière richting verse lucht en kost ademen nóg meer moeite. (Ja, ik leef echt wel mee met iedereen die nu zo'n ding moet dragen. Toch wen je eraan, geloof me.) Het gaat volledig automatisch. Handschoenen en steriele jas in één beweging uittrekken, mondmasker af. Dat hoort gewoon bij het van tafel stappen. Maar nu niet meer...

Veranderingen

De regels zijn sinds maart al wel 10 keer veranderd, als het niet vaker is. Eerst was er zo'n schaarste dat de mondmaskers alleen weg mochten als ze optisch vervuild waren. De teamleden die niet steriel aan tafel stonden, mochten zelfs geen maskers dragen en er mocht niemand op OK komen die daar niet strikt noodzakelijk was. Geen leerlingen, geen artsen in opleiding, geen medewerkers van ondersteunende disciplines en ga zo maar verder. De mondkapjes zijn een tijd verzameld en gesteriliseerd om ze vaker te kunnen gebruiken.

Mondkapjes leed

Toen werd het weer normaler, alleen moesten we het doen met hele andere mondmaskers dan we gewend waren. Kriebelende binnenkanten en elastiekjes in plaats van touwtjes. Elastieken achter je oren gaan na een paar uur werkelijk snijden en als je operatiemuts strak over je oren zit, is het super onhandig om die elastiekjes er telkens achter te stoppen. Daarom volgden er inventieve 3D geprinte 'ear savers'. In tijden van schaarste kunnen we niet kieskeurig zijn.

Nu draagt inmiddels iedereen overal zo'n ding. Gek genoeg heb ik in de supermarkt of een andere publieke ruimte nauwelijks de neiging om mijn mondmasker te pas en te onpas af te zetten, maar in het ziekenhuis is het bij elke deur raak. Ook dat went. De reflex slijt al weg. Ik duim me suf dat ik snel weer een collega mag horen die over de gang roept dat de mondmaskers af moeten. Dat we weer terug zijn bij normaal.

NB: ik heb het C-woord niet één keer genoemd! Daar ben ik zelf stiekem best wel trots op ?