Operatieassistent Claudia - 'Ik kon me levendig voorstellen hoe het moest zijn om daar te liggen, tussen geritsel, gekraak en gepraat, maar helemaal in je uppie'

In het ziekenhuis waar ik werk zijn we er trots op dat de patiënt op de eerste plaats staat. Natuurlijk is dit overal zo, maar welke service je levert en hoe je met de patiënt omgaat kan best wel verschillen per ziekenhuis of per afdeling. Dat bleek toen ik tijdens mijn hoogcomplexe stage naar een universitair ziekenhuis ging om een weekje mee te kijken. Ik nam de gebruiken van mijn eigen ziekenhuis met me mee en daar werd heel plezierig tegenaan gekeken door de medewerkers van het grote ziekenhuis.

Voorstellen

Bij ons is het gebruikelijk dat de operatieassistent die gaat assisteren verantwoordelijk is voor alle taken rondom de patiënt. Dat begint bij de ontvangst op de holding. In de tijd dat de anesthesiemedewerker van de recoveryverpleegkundige een overdracht krijgt stellen wij ons altijd voor, vertellen we onze functie en wat we ongeveer gaan doen tijdens de ingreep. Niet in detail hoor. Meer in de trant van ‘ik ga de dokter helpen tijdens de operatie’. Zo’n zenuwachtige patiënt heeft geen behoefte aan een meer inhoudelijke omschrijving van onze functie (waardoor we onszelf misschien tekortdoen, want we doen daarnaast zoveel andere dingen…)

Verschillen

Tijdens het transport naar OK lopen we aan het voeteneind van het bed en kletsen we gezellig over van alles. Eenmaal op de operatiekamer blijven we naast de patiënt staan voor datzelfde kletspraatje, waarbij we ondertussen best wel wat handelingen kunnen verrichten, zoals het plaatsen van een armsteun of andere positioneringshulpmiddelen. Op dit punt belanden we bij het grootste verschil dat ik in het academische ziekenhuis opmerkte: daar stond er niemand naast de patiënt. De anesthesiemedewerker was druk met allerlei voorbereidingen zoals het optrekken van medicatie en het team is daar anders ingedeeld. In zo’n opleidingsziekenhuis zijn er namelijk praktisch altijd meerdere doktoren (medisch specialist en AIOS, arts in opleiding tot specialist) die samen opereren. Zij hebben vele andere taken voorafgaand aan de ingreep, waardoor ze zich wel even voorstellen en tijdens de time-out contact maken met de patiënt, maar verder zijn ze ‘uit beeld’. In die teams werkt men vaak met twee operatieassistenten (in plaats van drie, zoals ‘bij ons’ en vele andere perifere ziekenhuizen): de instrumenterende en de omloop, die beide op dat moment bezig zijn met het opdekken van de steriele tafels. Met als gevolg dat de patiënt ‘moederziel alleen’ op de operatietafel lag.

Emotionele bijstand

Nu was ik er in die setting extra bij, ik kwam tenslotte alleen een weekje meekijken, ik had geen andere taken. Dus ik ging, als de wiedeweerga, op die lege plek staan. Destijds werkte ik zo’n twee jaar als operatieassistent, maar de gewoonte was al zo ingeburgerd dat het letterlijk pijn aan mijn hart deed om die patiënt zo ‘eenzaam’ naar het plafond te zien staren. Ik kon me levendig voorstellen hoe het moest zijn om daar te liggen, tussen geritsel, gekraak en gepraat, maar helemaal in je uppie. Aan het eind van de dag kreeg ik van het team een compliment: dat ik zo patiëntgericht en patiëntvriendelijk was.

Vele taken en welke heeft prioriteit

Begrijp me niet verkeerd hoor, ook de operatieassistenten dáár kunnen zich niet in tweeën splitsen. Ik snap écht dat het niet lukt om naast de patiënt te gaan staan. Een operatieassistent heeft nu eenmaal vele taken, die moeten allemaal in een specifieke volgorde gebeuren en kosten tijd. Dus elke vertraging in het proces geeft een langere operatieduur, waardoor er minder efficiënt gepland kan worden en er minder patiënten geholpen worden…  Ook dat is een nadeel.

Verplaats je in de patiënt

Toch ben ik er trots op dat we bij ons zo patiëntvriendelijk en patiëntgericht kunnen zijn. Wij zorgen dat de patiënt nooit alleen is in de tijd dat die bij bewustzijn is. Zowel bij het onder narcose gaan als bij het uitleiden staat er iemand naast. Als je het druk hebt laat je zaken uit je handen vallen en als er een co-assistent of andere persoon op de OK aanwezig is vragen we of die naast de patiënt wil staan. Beeld je maar eens in dat je er zelf ligt, of je moeder, of een vriendin. Zou je die helemaal alleen door het proces willen laten gaan? Of wil je dan dat er iemand naast staat om haar hand vast te houden en haar gerust te stellen?