‘Even later is de ‘bevalling’ geslaagd, ze is een paar pond lichter!’

EEN 'BEVALLING' IN HET VERPLEEGHUIS

Over het algemeen geldt dat hoe langer bewoners 'bij ons' wonen, hoe beter je ze leert kennen. Met hulp van voorgeschiedenis, informatie van mantelzorgers en goed observeren en rapporteren, leer je ze kennen. Je leert lichaamstaal af te lezen en gedrag te begrijpen.

Zo weet ik intussen van deze specifieke bewoner dat wanneer ze verwoed spullen gaat verzamelen, heen en weer gaat lopen, geen rust heeft om even te zitten en ze steeds bozer of juist verdrietiger wordt, ze meestal nodig naar het toilet moet. En dan is het voornamelijk het krijgen van ontlasting dat hevige onrust kan geven.

Omdat ze het toilet niet meer uit zichzelf kan vinden, en mocht ze het al vinden, ze het niet herkent als toilet (agnosie), heeft ze onze begeleiding en ondersteuning nodig. Maar dat is niet eenvoudig, zeker niet wanneer ze niet begrijpt wat er van haar verwacht wordt en ze vaak daardoor hulp of ondersteuning uit angst weigert of niet toestaat.

Door observeren en uitproberen, weet ik haar intussen wel naar het toilet te krijgen. Ik haak mijn arm in die van haar en zeg op fluisterende, ietwat samenzweerderige toon: ‘Kom, dan lopen we samen naar het toilet.’ Dat werkt, ze loopt met me mee.

Wanneer we bij het toilet zijn, is ze alweer vergeten wat we gingen doen en herkent ze het toilet niet. Ik zeg woorden als: 'Toilet, pot, po en wc' en uiteindelijk begrijpt ze dan dat haar broek uit moet. Het volgende punt is het gaan zitten, ze kijkt me aan met een blik, en nu? Verbaal kom ik vaak niet meer bij haar binnen, dus ga ik maar voordoen wat er moet gebeuren. Ik doe dus heel theatraal voor hoe ze op het toilet moet gaan zitten en ja, ze doet me na en ze zit. Maar dan?

Tja, ik gebruik woorden als drukken, persen, duwen, kracht zetten, om haar duidelijk te maken dat ze in actie moet komen om ontlasting te krijgen. Maar ze begrijpt me niet. Als laatste poging tel ik tot drie en zeg ik: ‘We gaan bevallen. Kom op! Een, twee, drie en persen!’ Hierbij probeer ik met mijn gezichtsuitdrukking en steunende geluiden haar kracht te laten zetten.

Voorschriften ten spijt, het mondkapje moet hierbij af, anders mist ze de expressie van mijn gezichtsuitdrukking.

En hoe geweldig, dit dringt ineens door en ze herhaalt het tellen en spiegelt precies mijn uitdrukking en nog belangrijker, ze gaat kracht zetten.

Even later is de ‘bevalling’ geslaagd, ze is een paar pond lichter! Wat een opluchting!

Ze lacht en slaakt een zucht van verlichting, de onrust is op slag verdwenen. Wat kan het een onrust geven dat je door dementie niet meer weet hoe en waar je naar het toilet moet! Ik was net zo opgelucht dat het door wat creatief zijn, gelukt was haar te helpen. Omgang en contact maken bij dementie is steeds weer puzzelen, "Puzzelen met het brein!"

Mariët de Landmeter