Aan welke patiënten verdienen ziekenhuizen het meest?

Interessante vragen, beaamt ook Joost. Maar voordat hij antwoord kan geven, moet hij eerst even het een en ander uitleggen. Dat ziekenhuizen en medisch specialisten per zorgproduct betaald krijgen, bijvoorbeeld. Zo is het financieringssysteem voor ziekenhuizen gebaseerd op zogenoemde DBC’s, om in het vakjargon te blijven. 

Diagnosebehandel wat?

Alle handelingen, van het vaststellen van de diagnose, de onderzoeken en behandelingen, tot de laatste controle, vallen binnen de DBC oftewel de diagnosebehandelcombinatie. Aan zo’n DBC hangt natuurlijk een prijskaartje. Voor een deel van de DBC’s (ongeveer dertig procent) is het tarief vastgesteld door de Nederlandse Zorgautoriteit. Over de prijs van de overige DBC’s kunnen ziekenhuizen onderhandelen met de zorgverzekeraars.

Kostprijs patiënt

Oké, duidelijk, nu die antwoorden! Welk soort ingrepen, welke DBC’s, leveren ziekenhuizen nu het meest op? Joost: ‘In het algemeen zijn dat patiënten bij wie het duidelijk is wat hij of zij mankeert en dat met een relatief eenvoudige ingreep te verhelpen is’, vertelt hij. ‘Denk aan een liesbreuk of een knie-operatie. Vooral wanneer je het bijbehorende zorgpad goed en efficiënt organiseert, kan dat best lucratief zijn. Daarbij is het belangrijk dat je als ziekenhuis een goede prijs onderhandelt met de zorgverzekeraars. En dat die prijs boven de kostprijs van de patiënt ligt.’

Gemiddelde ligduur

Behandelingen die financieel minder gunstig voor het ziekenhuis uitpakken zijn er natuurlijk ook. Vroeger waren dat vooral patiënten die lang in het ziekenhuis lagen of waarvoor dure geneesmiddelen nodig waren. Tegenwoordig worden de meeste dure geneesmiddelen op basis van nacalculatie betaald door de zorgverzekeraars en speelt dat een minder grote rol. Bovendien is in de DBC-tarieven nu meer onderscheid aangebracht voor de verwachte of gemiddelde ligduur in het ziekenhuis. ‘Wat wél een rol speelt is de zwaarte van de patiënten binnen de DBC. De tijd die het bijvoorbeeld kost om te herstellen speelt hier een belangrijke rol. Iemand van dertig jaar die verder gezond is, zal sneller herstellen dan iemand van zeventig met diabetes en slechte vaten’, legt Joost uit. ‘Behandel je als ziekenhuis meer van de eerste categorie, dan valt de kostprijs lager uit dan bij de tweede categorie.’

Zorgplicht

Joost gaat verder: ‘In theorie zou je dus als ziekenhuis kunnen aansturen op lichte patiënten binnen de DBC. Maar wil je dat? Het gaat wel om de zorg voor mensen. En bovendien hebben ziekenhuizen een zorgplicht, zij mogen niemand weigeren.’ Maar als je wilt, kun je als ziekenhuis dus wel een beetje aansturen op makkelijke DBC’s. Joost: ‘Je kunt je specialiseren in behandelingen waar je bijvoorbeeld een goede marge op hebt. Door de specialisatie kun je hoge kwaliteit zorg bieden en trek je meer mensen voor die behandeling naar je ziekenhuis. Of je zou de capaciteit voor verliesgevende ingrepen kunnen beperken, bijvoorbeeld door er minder OK-tijd voor in te boeken. De wachttijden worden dan langer waardoor patiënten naar een ander ziekenhuis op zoek zullen gaan.’

Gevolgen patiënt

Toch denkt de financieel manager dat individuele patiënten hier weinig mee te maken krijgen. ‘Het is zeker geen ziekenhuisbeleid om mensen langer te laten wachten of eerder naar huis te sturen om daar meer geld aan over te houden’, zegt Joost. ‘ Bij lange wachttijden spelen heel andere dingen een rol. Personeelstekort bijvoorbeeld of beperkte capaciteit van cruciale bedrijfsonderdelen, zoals OK en MRI. Het belang van de patiënt staat in een ziekenhuis altijd voorop.’

Betere zorg

Omdat ziekenhuizen geen verlies willen draaien, proberen ze een goede prijs te onderhandelen en de zorg efficiënt te organiseren. Het beeld dat ziekenhuizen soms op een oneerlijke manier geld vangen is volgens Joost onterecht. Dat beeld ontstaat omdat mensen gewoonweg niet weten hoe de financiering van de ziekenhuizen geregeld is. Joost: ‘De bedoeling van dit financiële systeem is juist dat ziekenhuizen van elkaar leren hoe ze efficiënt en betaalbaar de best mogelijke zorg kunnen leveren.’