'Zie je die doodskoppen, zombie en vliegende slangen tegen het plafond?'

We kregen vanuit het psychiatrisch ziekenhuis een mevrouw van 75. Zij was nagenoeg blind en zag alleen nog heel flauw licht wanneer zij rechtstreeks naar een felle lichtbron keek. Zij was nooit getrouwd geweest en had geen kinderen. Na de dood van haar vader, toen ze net 12 was, heeft ze gezorgd voor haar zieke moeder en de bij hen inwonende, eveneens zieke, tante. Dat vergde veel van haar tijd en ze had nooit tijd om uit te gaan. Haar tante was heel religieus en haar moeder heel spiritueel. Mevrouw kreeg van beiden veel mee.

Het enige echte sociale contact dat mevrouw had, was met haar buurmeisje en twee van diens vriendinnen. Toen mevrouw 26 was, stierf haar tante plotseling. Een aantal dagen later ook haar moeder. Ze kon dat maar moeilijk verwerken en viel in een gat. Mevrouw had altijd 'stemmen' gehoord die volgens haar tante van God afkomstig zouden zijn en volgens haar moeder van 'overgegane zielen' die contact met haar zochten. Haar moeder had haar laten beloven dat ze ook contact zou zoeken met haar moeder wanneer die zou zijn overleden.

Geesten oproepen

Mevrouw had het hierover met haar buurmeisje en diens vriendinnen, een aantal dagen na de dood van haar moeder. Op een andere dag bracht een van de vriendinnen een Oujia bord mee. Ze gingen met z'n vieren geesten oproepen. Terwijl ze dat deden hoorden ze plotseling gegrom en gekrijs, en de stroom viel uit. De vriendinnen en het buurmeisje gingen naar huis en mevrouw ging naar bed, maar voelde zich bedreigd en opgejaagd. Ze was heel erg bang.

Onderweg naar huis werd een van de vriendinnen aangereden door een auto die een klapband kreeg, waardoor de bestuurder de macht over het stuur verloor en haar aanreed. Ze overleed ter plaatse. De andere vriendin ging naar huis. Ze ging naar bed en is nooit meer wakker geworden, omdat ze in haar slaap een aneurysma van de aorta kreeg. De andere dag kregen mevrouw en haar buurmeisje dat pas te horen.

Gediagnostiseerd

Het buurmeisje was de hele nacht wakker gebleven, omdat zij meende beloerd te worden door geesten. Nog voor de begrafenis van de vriendinnen heeft het buurmeisje zich gesuïcideerd. Mevrouw stortte volkomen in, sprak wartaal en zat zonder aanwijsbare oorzaak te krijsen of te lachen. Ze werd opgenomen in een psychiatrisch ziekenhuis, waar zij werd gediagnostiseerd met schizofrenie en personality disorder.

Mevrouw werd opgenomen met een RM en verbleef in het psychiatrisch ziekenhuis, tot zij met haar 75ste werd overgeplaatst naar ons verpleeghuis omdat ze was 'uitbehandeld'. Ze gedroeg zich vaak afstandelijk, maar wanneer je extra aandacht aan haar besteedde, leefde mevrouw helemaal op.

Mevrouw gebruikte vreselijk veel tranquilizers en slaapmedicatie, maar sliep maar weinig. Ze ging dan heel hard liggen zingen of gillen met beide handen tegen haar oren gedrukt. Mevrouw lag op een vierpersoonskamer en er werd zo snel mogelijk gewisseld, zodat ze een van de eenpersoonskamers van de afdeling kreeg. Daar werd haar gedrag nog veel erger. Ze kwam haar bed uit en liep op de gangen te gillen. Omdat ze moeizaam alleen kon lopen, viel zij een paar keer. Ze werd daarna met een Zweedse band in haar bed gefixeerd. Mevrouw lag de hele nacht te krijsen. Ze was er in de ochtend schor van en ze huilde veel.

Nachtdienst

Twee weken nadat ze was verhuisd naar de eenpersoonskamer en een week nadat zij elke nacht werd gefixeerd, had ik een week nachtdienst. Bij mijn kijkronde sliep mevrouw zoals zij meestal kort na het innemen van haar medicatie deed. Om 00:30 uur begon ze te gillen. Ik ging naar haar toe en scheen met mijn zaklamp op haar gezicht, omdat ik wist dat ze dan een flauw licht kon waarnemen. Mevrouw stopte met krijsen en vroeg wie daar was. Ik maakte me bekend en vertelde mevrouw dat ik een week nachtdienst zou hebben. Ze zei dat ze dat prettig vond.

Ik gaf haar wat te drinken en vroeg of ik wat voor haar kon doen. Mevrouw vroeg of ik haar wilde doodmaken. Ik gaf mijn standaard antwoord dat dat niet tot mijn takenpakket hoorde. We spraken nog even en ik verliet daarna de kamer. Vijf minuten later lag ze weer te krijsen. Ik ging weer naar haar toe en vroeg haar waarom zij zo hard gilde. 

Ik vertelde haar dat zij de andere zorgvragers daarmee wakker maakte. Mevrouw gaf aan dat jammer te vinden, maar dat zij herrie moest maken om ze op afstand te houden. Ik vroeg haar verbaasd: 'Wilt u de andere zorgvragers op afstand houden? Zij zijn toch al een eind bij u vandaan?' Mevrouw: 'Neehee... ZE!'  'Sorry, maar ik begrijp niet wat u bedoelt', zei ik. 'Laat maar', zei mevrouw. 'Niemand begrijpt het, niemand kan het weten. Altijd niemand. Niemand doet wat en niemand doet veel. Niemand kijkt en niemand hoort. Maar niemand weet alles.'

'Maar ik ben iemand en geen niemand', zei ik dwars door mevrouw haar steeds heftiger wordende tirade heen. Mevrouw zweeg abrupt en dacht even na. 'Dat is denk ik wel waar', zei ze. 'Zou u deze iemand dan willen zeggen wat u bedoelt? Want deze iemand is een beetje dom en weet niet zoveel als niemand', zei ik.

Doodskoppen

Mevrouw moest er zowaar even om lachen. 'Kind, ZE komen als het stikdonker en stil is en vooral als ik alleen ben', zei mevrouw. 'Wie komen er?', vroeg ik. 'Kijk maar eens naar het plafond en op die grote kast daar', zei mevrouw. (Er stond helemaal geen kast in het kamertje) 'Zie je die doodskoppen, zombie en vliegende slangen tegen het plafond?', vroeg ze. Ik zei dat ik ze niet kon zien, maar dat ik wilde aannemen dat mevrouw ze wel zag.

'Ze zijn er altijd... Steeds wanneer het stil en donker is komen ze dichterbij en dan gaan ze mijn vel eraf trekken', zei mevrouw. Ik zei haar dat ik het vreselijk voor haar vond dat zij zulke vreselijke beelden zag in haar geest. 'Nee, ik zie ze met mijn ogen', zei ze. Ik weersprak haar door te vragen hoe dat kon, omdat mevrouw altijd zei dat zij alleen een zwak licht zag wanneer er fel licht op haar geschenen werd en verder niets.

Huiskamer

Mevrouw zei na even nadenken dat het waar was, en dat zij dus de monsters alleen met haar geest zag. Ik vroeg haar of zij misschien kon proberen niet te schreeuwen. Mevrouw zei dat ze het wilde proberen, maar dat ze alleen in het donker en in de stilte zo vreselijk bang was. Dat haar gillen de monsters op afstand hield. Ik vroeg mevrouw of het soms een goed idee was haar met haar bed naar de huiskamer te rijden en naast de televisie te zetten, die weliswaar alleen op testbeeld stond maar waarop wel muziek werd gedraaid.

Ze vond dat wel een goed idee en ik reed haar naar een van de huiskamers en zette haar vlak bij de tv. Ik zette het geluid iets harder en ik deed de grote plafondlamp en een schemerlamp aan. Mevrouw zei dat ze dat fijn vond, want zij zag nu een flauw lichtschijnsel en ze hoorde de muziek. Dan was ze niet alleen. Ik zei haar dat ik hier voortdurend langs kwam lopen en af en toe even aan de tafel kwam zitten. Ik zei dat ik nu eerst even een rondje ging lopen en dan even bij haar zou komen zitten. Toen ik terug kwam van mijn rondje, sliep mevrouw.

Ik deed de medicijnen en wat klusjes en steeds wanneer ik bij mevrouw keek, sliep ze. Rond 4:30 uur ging ik even zitten om wat te drinken en mevrouw werd net wakker. Ze wilde ook thee en toen zij dat op had en wij nog even over koetjes en kalfjes hadden gepraat, viel mevrouw weer in slaap.

Het was zomer dus vroeg licht, en tegen zeven uur bracht ik mevrouw met haar instemming naar haar kamer en schoof daar de gordijnen naar de binnentuin wijd open, zodat de kamer gevuld was met licht. Ik zette een draagbare radio naast haar en zocht een leuke zender. De radio zette ik naast haar bed op het nachtkastje.

Ik droeg over dat mevrouw het grootste deel van de nacht had geslapen en wat ik had gedaan. De tweede nacht heb ik mevrouw, zodra zij begon te gillen, meteen naar de huiskamer naast de tv gereden. Ze gilde niet meer en sliep, met tussenposen, goed. De derde nacht had de avonddienst mevrouw direct na het in bed brengen al met haar bed naar de huiskamer gebracht. Zo ook de daaropvolgende nachten.

In de zesde nacht vertelde mevrouw mij toen we samen een kopje thee dronken, dat zij de monsters had gezien sinds de ongeluksavond met het Oujia bord en dat de monsters ook haar buurmeisje en diens vriendinnen te pakken had genomen. Daar was zij niet van af te brengen.

Eigen kamer

Later werd in overleg besloten een paar felle lampen op mevrouw haar kamer aan te brengen die de hele nacht aanbleven. Ook kwam er een geluidsinstallatie op haar kamer, met aan weerskanten van haar hoofd een luidspreker. Mevrouw kon toen, zonder noemenswaardige angst te tonen, op haar eigen kamer slapen zonder de noodzaak te voelen te moeten schreeuwen om haar monsters op afstand te houden.

De vele bizarre ideeën van mevrouw bleven, maar we hadden zo met z'n allen een manier gevonden om ervoor te zorgen dat ze zo min mogelijk last had van haar hallucinatiemonsters. Hier heeft wel het hele team samengewerkt; met z'n allen hebben we naar oplossingen gezocht en ons gehouden aan de afspraken. Deze mevrouw maakte dan wel een enorm lawaai, maar was klein en tenger, waardoor niemand een bedreiging in haar zag.

Dit is Ineke:

Misschien heb je mijn blogs al weleens gelezen op de Facebookgroep voor verpleegkundigen en verzorgenden: daar blog ik onder mijn echte naam over mijn ervaringen. Ik werk al vanaf mijn zeventiende in de zorg. Eerst als helpende, toen als ziekenverzorgende en nu als verzorgende IG. Ik heb al veel kanten van de zorg gezien en meegemaakt. Ik deed mijn opleiding in de PG, heb jaren als uitzendkracht gewerkt, ben aan de slag geweest in het verzorgingshuis en heb in de ouderenpsychiatrie gewerkt, met uitstapjes naar de jongerenafdelingen. Momenteel werk ik vaste nachtdiensten in het verpleeghuis.