OK-assistente Claudia over een manuele placenta-ingreep: ‘Tijdens elke verkramping sputterde het bloed tussen haar benen’

Kersverse moeders komen in alle soorten en maten naar de OK. Helder en vol praatjes, volledig afgemat na een slopende bevalling, of zelfs tegen bewustzijnsverlies aanhikkend bij een fluxus postpartum. Je zal het maar treffen na zo’n langdurig weeënspektakel: ook nog eens naar OK moeten.

Manuele placenta

Het gebeurt regelmatig dat de moederkoek (ofwel placenta) niet uit zichzelf loslaat van de baarmoederwand en dan moet de gynaecoloog deze verwijderen. Omdat dit natuurlijk super onplezierig is en ook flink pijnlijk zo vers na de bevalling, gebeurt dit in de regel onder narcose (soms met een ruggenprik, bijvoorbeeld als de dame in kwestie al een epiduraal heeft). De gynaecoloog gaat met een extra lange handschoen diep naar binnen om de placenta voorzichtig los te maken van de uterus.

(Totaal)ruptuur

Veel mensen zullen wel gehoord hebben van uitscheuren tijdens de bevalling. Om dit te voorkomen wordt nog wel eens een ‘knipje’, epi ofwel episiotomie in het perineum gezet. Toch is een (totaal)ruptuur soms niet helemaal te voorkomen en sommige dames hebben de pech om voor beide ingrepen tegelijk naar de OK te ‘mogen’.

Bloedverlies

Als de placenta (niet volledig) is geboren, staan de grote bloedvaten – die het orgaan van voedingsstoffen voorzagen tijdens de zwangerschap – nog vol open en is er aanzienlijk bloedverlies. Bij het aanmelden van zo’n patiënt treffen wij alvast voorbereidingen op OK. Natuurlijk zetten we snel de spullen klaar die we nodig hebben, het gaat immers (bijna) altijd om een spoedsituatie. Maar als er nog tijd is zorgen we er ook voor dat de poot van de operatietafel zo goed mogelijk afgedekt is en vaak hangen we een grote vuilniszak paraat om zoveel mogelijk bloed op te vangen. Je wilt namelijk liever niet (midden in de nacht, gemiddeld gezien) alle hoekjes, gaatjes en gleufjes schrobben en boenen na afloop van de ingreep.

Gespetter

Ik mocht ooit tijdens een dienst een dame bijstaan die voor een manuele placenta-ingreep naar OK kwam. Zij was erg misselijk en ondanks middelen in het infuus raakte zij toch flink aan de ‘spugeritis’. Ze was nog maar amper de operatiekamer binnengereden of ze sloeg al aan het projectielbraken, dat wil zeggen dat de lading geelbruinig maagsap tot vér achter het voeteneind van haar bed onze vloer besmeurde. Nog half kokhalzend was deze vriendelijke dame zich tegenover ons aan het verontschuldigen voor de rommel. Tijdens elke verkramping die door haar lichaam golfde hoorde ik gespetter van tussen haar benen komen. Zoals gezegd zijn we gewend aan ‘massaal bloedverlies’, dus het zijn eerlijk gezegd geen onbekende geluiden.

Placenta gevonden

Wat me wel verbaasde toen ze uiteindelijk overstapte naar de operatietafel, was de vorm, grootte en substantie van de ‘klont bloed’ die in bed lag. Bij het nauwgezetter bestuderen zag ik daar twee arterieklemmen op iets wat wel een navelstreng leek! Het landde pas na een seconde of drie dat ik de placenta daar aantrof, keurig op de celstofmatjes die onder haar stuit hadden gelegen!

Gynaecologische inspectie

Ik riep de gynaecoloog erbij en deze inspecteerde de placenta op volledigheid en onderzocht mevrouw nog even op bloedverlies en/of scheurtjes. In de tijd die wij nodig hadden voor het verschonen van het bedlinnen was het onderzoek (zonder narcose) achter de rug en kon deze dame zelfstandig terug naar haar bed. Met de ingreep van de baan, kon ze – enkeltje lift – terug naar de afdeling!

Verheugd

De kersverse moeder bleef steeds herhalen dat ze het zo erg vond van de rommel, maar dat het braken in elk geval ergens goed voor was geweest. Wij worden niet warm of koud van wat dweilwerk en vonden het met name zeer fijn voor haar dat de ingreep haar bespaard was gebleven. Nu kon ze zonder narcose om van te herstellen, bekomen van de misselijkheid en vol praatjes, fris en fruitig terug naar haar kindje en haar partner die op de verlosafdeling op haar wachtten.