Als leerling onder een vergrootglas op de OK: ‘Bereid jij je niet voor?’

Op de operatiekamer let iedereen heel secuur op. Alle steriele materialen moeten gedurende de ingreep natuurlijk steriel blijven, dus we waken als een stel haviken over het steriele veld.

Tot de orde geroepen

Een coassistent die de handen niet netjes genoeg ‘naar binnen vouwt’ bij het plakken van de steriele doeken wordt direct tot de orde geroepen. Een student of anderszins ‘vreemde’ op de afdeling wordt nauwlettend met de ogen gevolgd en indien noodzakelijk verbaal of middels een handgreep weggetrokken.

Halve meter afstand

Bacteriën kunnen niet springen, maar wel door beweging, werveling en met partikels (rondvliegende deeltjes) meeliften waardoor ze in het steriele veld terechtkomen. Een halve meter afstand tussen de onsteriele persoon en het steriele veld is daarom vereist.

Alles aanwezig

We letten er ook voortdurend op dat alles wat eventueel nodig zou kunnen zijn bij complicaties of ander onverwacht verloop van de ingreep in de operatiekamer aanwezig is. Tegelijkertijd willen we niet méér materialen gebruiken dan noodzakelijk om de – toch al buitensporige – kostenpost van een operatie zoveel mogelijk te beperken.

Onder de loep

Veel ogen die heel gericht rondkijken dus. Als student lig je extra onder het vergrootglas. Er let altijd in elk geval één werkbegeleider of collega op je. Soms meerdere… en de operateur (chirurg) vindt ook overal iets van.

Niet volgens protocol

Zoals toen één van mijn studenten in ‘de wissel’ (tussen twee ingrepen in) was afgelost om even wat te drinken en daarna ‘aan tafel’ ging instrumenteren. De aflosploeg had de operatiekamer voor de nieuwe ingreep in gereedheid gebracht en alle spullen startklaar gelegd. Kennelijk was daar iets misgegaan, want er lagen hechtdraden klaar die niet in het protocol stonden.

Bereid jij je niet voor?

De student had zich al afgevraagd waar die draden toch voor dienden, maar was er nog niet aan toe gekomen om dat na te vragen. Toen de steriele afdekdoeken van de instrumententafels werden gehaald en de operateur zijn steriele jas kreeg aangereikt riep hij – wijzend naar de hechtdraden – meteen uit: ‘Waar heb je die nou weer voor gepakt? Die heb ik toch helemaal niet nodig! Bereid jij je niet voor? Lees jij geen protocollen?’

Spagaat

De student stond volledig in een spagaat. Toen hij stamelde dat de aflos alles had klaargelegd oordeelde de operateur: ‘Jij bent verantwoordelijk voor de spullen, je had dat niet moeten aanpakken.’

Gemopper en gemok

De student wisselde een terloopse blik met de omloop, maar die wist blijkbaar ook niet wat die met de situatie aan moest. Aldus kon de student niks beginnen. Openlijk de collega’s afvallen durfde de student niet, maar de student kon er op dat moment zelf niet veel aan doen. Het eindigde in gemopper en gemok tijdens de operatie.

Praktijkbegeleider

Via het dagelijkse evaluatieformulier las ik over deze situatie. Ik ging naar de student toe en vertelde dat dergelijke situaties helaas nu eenmaal voorkomen. Niks aan te veranderen. Sommige mensen zijn pietluttig, andere mensen willen niet toegeven dat ze een fout(je) hebben gemaakt en soms lopen dingen nu eenmaal op een manier die je liever anders had gewild. De schouders eronder, lekker verdergaan en een volgende keer zelf even kijken (na je pauze) wat er voor je is klaargelegd. We leren overal van. Het blijft een prachtig vak.

In het volgende blog vertel ik over een situatie die – zelfs nu, jaren later – nog een grote glimlach bij mijzelf en mijn collega’s teweegbrengt.

Lees meer blogs van Claudia:

Claudia blogt: ‘De katheter werd tegen hem aan gelanceerd, gevolgd door de blaasinhoud’

Als een stel blauwe mieren krioelde iedereen door de OK, het was niet te overzien!’

De ‘kuikentjes’ van de OK. Ofwel: de leerlingen 

Strijd tussen de OK-disciplines