'Netwerkparticipatie, het is een onderwerp dat volop in de schijnwerpers staat'

Netwerkparticipatie

Toen ik de kinderen op de basisschool had zitten werden we als ouders ingedeeld in het rooster voor de schoonmaak van de klassen. Als het einde van het schoolseizoen in zicht was, kreeg je een zak met speelgoed in je handen gedrukt met het verzoek om dit thuis schoon te maken. Dat kwam me niet altijd uit, maar je deed het. Zo was het ook met de voetbalclub waar van ouders werd verwacht dat je zo nu en dan de sporttenues waste. Het werd me niet gevraagd of ik dat wilde doen, je werd gewoon ingeroosterd.

Gek? Ik denk dat veel ouders dat als vanzelfsprekend zien en dat we er in die zin niet vreemd van opkijken.

Als het om participatie binnen de ouderenzorg gaat, hebben we nog een slag te maken. Het vanzelfsprekend worden ingezet rondom de zorg van een bewoner, is zowel bij naasten als bij zorgpersoneel wennen. Al zijn er al mooie voorbeelden te noemen waarbij het netwerk deelneemt in de zorg rondom bewoners.

Zo ook op de locaties waar ik werk. Er zijn naasten die bijvoorbeeld wekelijks een keer komen koken op de groep. Fijn voor de zorgverleners die dan wat anders kunnen doen en geregeld hoor ik ook dat het fijn is voor de naaste zelf. Zo geeft een partner aan dat zij op die manier ook kan mee-eten met haar man. Een mooi moment voor beiden. Denk ook aan koffie ronddelen of het spelletje doen met een aantal bewoners.

Bij participatie denken we al snel aan grote activiteiten of meehelpen in de daadwerkelijke zorg van een bewoner. Dat is zeker heel waardevol. Hoe fijn is het als een dochter aangeeft dat ze moeder één keer in de week zelf wil douchen. Participatie zit ook in kleine dingen. Dat is het scheerapparaat of het gehoorapparaat schoonmaken als je op bezoek bent. Het kan de nagels knippen zijn, de kledingkast opruimen, de afwas wegwerken die op het aanrecht staat. Misschien klinkt dat logisch, maar het is jarenlang gebruikelijk geweest dat zorgverleners dit erbij deden in de zorg.

Gek? Nou nee, dat deden we. Uiteraard maakten wij het scheerapparaat stoppelvrij en werkten we even de vaat weg die het bezoek had achtergelaten op het aanrecht van het appartement. ‘Even de vaat wegwerken’ dat loopt op een afdeling met 20 appartementen al snel op aan minuten die je ook kan inzetten aan zorg aan het bed. ‘Even’ het gehoorapparaat reinigen, ‘even de kast opruimen’ zijn momenten geworden dat we niet kunnen bijdragen in het behouden van rust op een groep.

Zorgverleners willen zorgen. Ze begrijpen goed dat naasten, dat het netwerk overbelast kan zijn. Ze zien wel dat naasten druk zijn binnen hun eigen gezin, hun werk en hun activiteiten. Soms wonen naasten ver weg en wat kan je dan van ze verwachten? Zo zijn er allemaal belemmeringen waardoor netwerkparticipatie ook door zorgverleners niet altijd wordt omarmd. Dat is nou net wat we wel nodig hebben in een tijd dat personeelstekorten oplopen en de zorg aan ouderen complexer wordt.

Dat kunnen we niet opleggen en het zal geen ‘moeten’ moeten zijn. Nee, dat is samen in gesprek zijn en kijken wat er mogelijk is. Zo had ik deze week een gesprek met een naaste. Hij gaf aan dat hij op dit moment nog niet veel kan betekenen. Althans, zo voelde hij dat. Hij komt echter bijna elke dag bij zijn vrouw, neemt haar mee naar buiten, maakt haar gehoorapparaat schoon, doet haar was. Ongemerkt deed hij meer dan hij dacht. ‘In de toekomst wil ik misschien wel aanwezig zijn bij de koffiemomenten op de groep, maar nu even niet’ en dat is goed. Die ruimte moet er ook zijn.

Netwerkparticipatie, het is een onderwerp dat volop in de schijnwerpers staat en waar we het gesprek over moeten aangaan. Zodat we een beweging kunnen maken naar iets dat vanzelfsprekend is. Net zoals de voetbalkleren uitwassen van het voetbalteam van je dochter of de berg Duplo die je in een sopje doet voor groep 1 van de basisschool. Gewoon omdat je nu eenmaal een kind hebt die daaraan meedoet of op school zit. Leuk? Nou nee, niet altijd. Je doet het gewoon. Daar is niets geks aan.