‘Lepeltje rechts, koekje en suikerzakje links...’

Lepeltje rechts.

‘Lepeltje rechts, koekje en suikerzakje links met het merk naar boven’, ik hoor het mijn leidinggevende nog zo zeggen op de dag dat ik werd ingewerkt. Ik ging werken in een zorghotel. Mijn eerste baan na mijn studie. Patiënten vanuit verschillende afdelingen kwamen daar herstellen, ondergingen zorg of onderzoek of kwamen daar om te bevallen of de kraamtijd door te brengen. Dit alles in een hotelsetting. Behoorlijk klant- en servicegericht.

Als verpleegkundige coördineerde je de zorg, voerde je verpleegtechnische handelingen uit, maar bracht je ze ook wel een kop koffie op de kamer. Vóór een opname controleerde je de kamer. Ook dat liet mijn leidinggevende me zien. Lag de sprei mooi glad, de folders op het tafeltje zonder ezelsoren en doen de lichten het? Tenslotte werd me geleerd om altijd achterom te kijken voordat ik de kamer verliet. Zo wist je zeker of het echt op orde was.

Zo dus ook het serveren van een kop koffie. Alles moest er netjes uitzien en uiteraard liep je nooit zonder dienblad met het kopje koffie naar de patiënt. ‘Kijk’, zei ze dan ‘als dit niet netjes is, wat zegt dat dan over de zorg?’

Inmiddels werk ik al veel jaren in het verpleeghuis en lijkt het werken in het zorghotel ver achter me te liggen. Het verpleeghuis is een andere voorziening dan het zorghotel en is in heel veel opzichten niet met elkaar te vergelijken. Qua doelgroep niet, qua zorg niet. Daar komt bij dat de zorg van toen niet te vergelijken is met nu. Waar je toen veertien dagen kon verblijven in het zorghotel om te herstellen van een heupoperatie, word je tegenwoordig na een paar dagen ontslagen uit het ziekenhuis.

Tijden veranderen. In het verpleeghuis merken we dat ook. De zorgzwaarte is gestegen, de werkdruk wordt als hoog ervaren en we hebben te maken met personeelstekorten. We willen als zorgverleners graag meer doen, maar lang niet altijd is dat mogelijk. Dat geeft een onvoldaan gevoel. Geregeld hoor ik collega’s verzuchten dat ze het gevoel hebben dat de kwaliteit naar beneden gaat en dat ze bewoners tekort doen in zorg en aandacht.

In die werkelijkheid is het werken in het zorghotel iets uit een andere wereld. ‘Lepeltje rechts, koekje en suikerzakje links...’ Waar gaat het over, denk je nu.

Ja, waar gaat het over? Over zorgvuldigheid en laten zien dat je met aandacht en zorg iets aan iemand aanbiedt. Het kost niet meer tijd om het suikerzakje met het merkje naar boven neer te leggen of om eraan te denken dat het lepeltje rechts onder het oortje ligt.   

In het verpleeghuis zijn we druk. Het is een feit, dat het niet meer lukt zoals vroeger. Dat beseffen veel bewoners ook. Ze merken dat zorgverleners druk zijn, dat ze niet altijd op de gewenste tijd geholpen worden. In de gesprekken met bewoners beluister ik hun frustratie en hun zorg. Tegelijk proef ik het begrip én vooral hun wens om een klein stukje aandacht.

Aandacht, dat zit in het praatje tijdens het wassen, het grapje tussendoor, de arm op de schouder en de parfum die je niet vergeet te spuiten achter het oor. Het binnenwandelen in de huiskamer en dat je de bewoners groet die daar samen koffiedrinken. Die blik naar achteren over je schouder voordat je de kamer verlaat.  Is het netjes? Ligt de bewoner goed in bed? Nog even een glimlach: ‘Dag hoor, fijne dag!’

Kost het veel meer tijd? Als ik daarover mijmer, denk ik geregeld: lepeltje rechts, koekje en suikerzakje links.