‘Jij staat met één been in de hemel’

‘Jij staat met één been in de hemel’, zegt mevrouw Jacobs ineens. Ik heb haar op het toilet geholpen en wil net weglopen uit de badkamer. Mevrouw Jacobs verblijft al een aantal jaren in het verpleeghuis. Ze is bekend met dementie.

Met mevrouw Jacobs kan je nog goed een gesprek voeren. Meestal zit ze aan het hoofd van de tafel en houdt op die manier alles in de gaten. Als haar iets niet aanstaat bij een ander, benoemt ze dat meteen. Dat leidt wel eens tot de nodige woordenwisselingen aan tafel.

Na het avondeten kletsen we vaak nog even na aan tafel. Soms doen we een spelletje en soms zingen we met elkaar. Zingen kan mevrouw Jacobs als de beste. ‘Daar aan het kleine café aan de haven…’  Zij kent ze uit haar hoofd en je hoort haar erbovenuit.

Als ze moe en onrustig is, herhaalt ze zinnen. ‘Ik wil naar huis, mag ik naar huis?’ en ‘wanneer komt mijn dochter, wanneer komt mijn dochter?’ Dat blijft zich eindeloos herhalen, als een refrein dat in je hoofd blijft hangen. Als je bij haar bent, is ze gerust te stellen. Als je uit beeld verdwijnt, begint het geroep en uiteindelijk het geschreeuw.

Probeer dan als zorgverlener maar de rust te bewaren en geduldig te blijven. Haar eindeloos vragen, haar roepen en schreeuwen geeft onrust bij de andere bewoners en bij jezelf. Dat is niet fijn. Je wilt het als zorgverlener goed doen en het voelt als falen als je eigen geduld opraakt bij de onrust van een bewoner. Dat je voelt dat het kriebelt onder je huid als bewoners dezelfde vragen blijven stellen. Eindeloos.

‘Jij staat met één been in de hemel’, ze zegt het ineens en ik kijk haar vragend aan, alsof ik wil peilen hoe ze deze opmerking bedoelt. Bedoelt ze dit als compliment of is het cynisch? Met een glimlach kijkt ze me aan en ze knikt even. Goedkeurend knikkend, zo lijkt het. Het raakt me. Niet alleen omdat dit haar uiting is van ‘dank je wel’ zeggen, maar omdat het zo’n bevestiging is van dat wat ik ook wel wist. In haar onrust, haar verwijten en haar vragen, schuilt vooral de roep naar veiligheid en geborgenheid en de vraag: ‘Wil je bij me zijn?’

‘Jij staat met één been in de hemel.’ Het is een zin die nog wel eens naar bovenkomt in mijn gedachten. Mevrouw Jacobs is inmiddels overleden. Als ik aan haar denk, hoor ik haar zingen en zie ik haar glimlach. Dan denk ik ook aan haar roepen en herhalen van zinnen, maar die mooie zin die ze me aanreikte, overstemt alles. Dat was een inkijkje in wie ze werkelijk was, als mens.