‘Het blijkt dat hij geen idee meer heeft waarom hij nou precies binnen de muren van de gevangenis moet verblijven’

Dementie in detentie

Het is acht uur ’s ochtends en we beginnen aan de eerste ronde. Tijdens deze ronde verstrekken wij de patiënten hun medicatie, krijgen ze een ontbijtje en delen we schone kleding en bedlinnen uit. Aangekomen bij cel drie horen we wat gestommel en geklop op de celdeur. Door het raampje naast de celdeur zien we meneer Versloot* al staan. Nou ja, meneer Versloot, wij noemen hem eigenlijk altijd Theo*. ‘Goedemorgen Theo’, zegt Maarten, terwijl hij de deur van celdeur van het slot afhaalt. Maarten is PIW’er (penitentiair inrichtingswerker) en gaat verder in gesprek met Theo. ‘O, wat fijn joh, dat je die deur opendoet’, zegt meneer Versloot. ‘Ik wil nou toch wel een keer naar huis.’

Meneer Versloot verblijft normaal gesproken in een andere PI (penitentiaire inrichting). Hij is daar in zijn cel gevallen en heeft zijn pols gebroken. Na de operatie, die noodzakelijk was, is hij bij ons geplaatst om te revalideren. De eerste dagen merkten we al dat Theo wat vergeetachtig is, en moeilijk zijn plekje kan vinden hier. Hij heeft geen besef van tijd, weet niet waar hij nou precies is en wat wij nou precies komen doen. Het blijkt dat meneer Versloot geen idee meer heeft waarom hij nou precies binnen de muren van de gevangenis moet verblijven. ‘Ben ik dan zo stout geweest?’, zegt hij dan vaak. Een paar minuten later kan hij dan weer dezelfde vraag stellen. Vaak heeft hij het idee dat hij hier op vakantie is. ‘Kan jij mij vertellen waar ik morgen kan uitchecken? Ik heb nu wel lang genoeg vakantie gehad’, is één van de vragen die hij vaak stelt. En andere momenten is hij onrustig en kan dan soms agressief en dwingend zijn in de omgang.

Zo niet deze ochtend. Meneer Versloot is opgewekt en voelt zich prima. Terwijl wij zijn cel binnenlopen, maken we een praatje over de vogels die aan de muur hangen. Meneer Versloot was vroeger kweker en heeft allerlei soorten vogels gekweekt. Na een gesprek met hem heb ik de vogels opgezocht en uitgeprint voor hem. Samen hebben we ze aan de muur gehangen, dit geeft een wat huiselijker gevoel dan alleen maar die hoge muren en tralies voor de ramen. Hij praat er ronduit over. Hij vindt het prachtig, al die vogels. Achter hem wordt het ontbijt klaargezet en de schone kleding neergelegd. ‘Als u nu lekker gaat ontbijten, kom ik zo helpen met douchen, Theo. Is dat oké?’, vraag ik aan hem. En met zijn lekkere Amsterdamse accent zegt hij: ‘Helemaal goed hoor, pik!’

Tijdens het douchen raken we aan de praat en heeft Theo ineens een helder moment. ‘Ik zit hier nu al een tijdje, hè?’, vraagt hij aan mij. ‘Ik denk nu twee maanden Theo.’ ‘Kom ik hier ooit nog wel eens uit?’ Er valt een korte stilte. Wat moet ik hem nu zeggen. Ik weet dat hij best lang in gevangenschap moet blijven, maar is het nu aan mij om hem dit te vertellen? Lastig. ‘Ik heb geen idee Theo, sorry.’ Ik zie de teleurstelling in zijn ogen. Hij weet zich geen houding en besluit om half aangekleed op bed te gaan zitten. ‘Weet je. Ik vergeet nogal eens wat’, zegt hij terwijl hij door de tralies naar buiten kijkt. ‘Ik heb geen idee wat ik hier doe en hoe ik hier terecht ben gekomen.’ Ik besluit naast hem op bed te gaan zitten. Samen kijken we naar buiten en zijn we even stil.

*De naam is gefingeerd vanwege privacyredenen.