Blogger Margot - 'Nederland is uniek als het gaat om schelden met ziektes'

Kanker, een hard woord

Bij mij thuis hoor ik het woord kanker soms gebruiken als scheldwoord. En dit terwijl mijn zoon dondersgoed weet dat ik met kankerpatiënten werk en dat er in onze omgeving dierbaren aan overleden zijn waar we veel verdriet van hebben gehad. ‘Ik bedoel het niet zo mam, is het antwoord als ik hem erop wijs.’ Het gaat onbewust, het is gewoon een stopwoord’. Hij weet wat voor vreselijke ziekte het is. Telkens als ik het hoor, attendeer ik hem erop en zeg: ‘Denk na wat je zegt kerel.’ Als ik hem vraag waarom specifiek het woord kanker, zegt hij dat hij op zo’n moment boos is, het hem niet zint of als hij verliest in een spel op de PlayStation.

Naar aanleiding van een artikel wat ik las, kom ik op dit onderwerp om over te schrijven. Als ik Google op kanker als scheldwoord, lees ik dat kanker al jaren één van de meest gebruikte scheldwoorden is in Nederland. Nederland is uniek als het gaat om schelden met ziektes. Voorbeelden zijn cholera (krijg de kolere), buiktyfus (tyfuslijer), tering (teringlijer). Het zijn krachttermen, ze liggen lekker in de mond en ze choqueren. Zo ook het woord kanker. De klank erin met een dubbele k en de r op het eind zetten kracht bij.

Uit enquêtes is gebleken dat Nederlanders het scheldwoord kanker het naarst vindt. Iedereen is wel op het één of andere manier in aanraking gekomen met kanker. Iedereen kent wel iemand in zijn omgeving die het heeft of heeft gehad. Toch hoor je het nog steeds. In andere landen gebruikt men uitwerpselen, geslachtsdelen, verwensingen met God of dieren in scheldwoorden.

Om als scheldwoord een ‘succes’ te worden, moet het voldoen aan bepaalde voorwaarden. Het moet choqueren, er moet een taboe op rusten, afwijken van de norm en de klank moet lekker in de mond liggen. Griep als scheldwoord zal het niet ver schoppen. Ik lees verder dat misschien COVID- 19 nog wel kans maakt. De letters p, t en k doen het goed in scheldwoorden, ze komen vaker voor. Je kunt ze met agressie uitspreken namelijk. Het effect van een scheldwoord kun je nog versterken door het uit te bereiden met andere taboewoorden, dan doe je er nog een schepje bovenop. Voorbeeld kankermongool en dan deze weer versterken met vieze, vuile, gore of iets dergelijks.

Een kantinejuf op een middelbare school is het zo spuugzat dat, wanneer iemand het woord kanker in de mond neemt, het elke keer 50 eurocent moet betalen om in een pot voor de kankerstichting te doen. Online schijnt dat het woord kanker veelvuldig voorkomt, vandaar dat het KWF samen met YouTubers Koen Weijland, Reginio Resida en Bas van Velzen een paar jaar geleden de actie #tegenKK heeft gelanceerd. Met die actie hebben zij een beweging gestart tegen het schelden met kanker.

Mede-initiatiefnemer Koen Weijland: ‘Woorden kunnen net als een klap in je gezicht serieus pijn doen. Kanker is zo'n woord dat pijn doet, zeker als je ziek bent of bent geweest of in je omgeving met de ziekte te maken hebt gehad. Tijdens mijn streams, op social media en op straat, wordt er ontzettend vaak met kanker gescholden. Dat irriteert me en raakt mij persoonlijk doordat ik de ziekte nu in mijn gezin van heel dichtbij meemaak. Mensen hebben niet door wat de impact is van schelden met kanker.’ Met #tegenKK zetten we zoiets slechts, schelden met kanker, om in iets goeds, namelijk geld voor kankeronderzoek.

Durf jij iemand erop aan te spreken?