Leiden of lijden?

Pijn hoort bij het leven. Ellende is een gegeven, maar lijden creëren we zelf, onder andere door ons te verzetten tegen ‘de ellende’ of juist door er lang in te blijven hangen. De kern zit hem er echter vaak in dat in onze samenleving het misverstand heerst dat je klachtenvrij kunt zijn als je maar hard je best doet. Ik kan je vertellen dat deze heersende mening niet waar is én dat het schadelijk is om erin te geloven. In dit blog vertel ik waarom.

Maar eerst zal ik ingaan op wat ik bedoel met pijn en met lijden. Pijn is wat je werkelijk overkomt, lijden is wat je hoofd er van maakt. Voorbeeld: er is iemand overleden waar je veel van houdt, dat is de werkelijke pijn. Pijn heeft een directe oorzaak en hoeft dus niet altijd lichamelijk van aard te zijn (al kan rouw ook als lichamelijke pijn voelen!). Vechten tegen de pijn; zoals positief willen zijn, afleiding zoeken, het vermijden van bepaalde situaties en gedachten (bijvoorbeeld die je aan de overledene doen denken), dát is lijden.

Waarom het schadelijk is om te geloven in ‘maakhaarheid’ en de ‘noodzakelijkheid van gezondheid voor geluk’.

Punt 1 – lichamelijk gezond zijn is niet nodig voor geluk

Je kunt óók gelukkig zijn als je niet lichamelijk gezond bent. Mijn partner en ik zijn daar beiden een levend voorbeeld van. Salvador heeft een dwarslaesie (verlamde benen, waardoor hij fulltime rolstoelgebruiker is en allerlei bijkomende kwaaltjes heeft; dit is zijn ‘pijn’) en ik leef met chronische hoofdpijn (een ontdekkingstocht van wat er toch in hemelsnaam speelt en hoe ik mijn klachten beheersbaar maak). We doen er allebei alles aan wat binnen onze mogelijkheden ligt om klachtenvrij te zijn, toch lukt het niet. Conclusie: het leven is niet maakbaar, of maar tot op zekere hoogte. En toch zijn mijn vriend en ik gelukkig. Maar niet altijd. Daar zit hem dan ook direct ‘de crux’. Ernaar streven om altijd gelukkig te zijn lijdt ertoe (ja; expres met een lange ij!) dat je ongelukkig zult zijn. Zo kom ik bij punt 2.

Punt 2 – wensen dat het nooit meer regent

Wensen dat je altijd gelukkig bent is hetzelfde als eisen dat het nooit meer regent; onmogelijk! Toch doet ‘de samenleving’ hard zijn best om enkel de mooie kanten van het leven te laten zien. Waardoor de minder fijne zaken, die er net zo goed bij horen, onderbelicht raken én we denken dat anderen het beter hebben dan wij (waar we als mens sowieso al de neiging toe hebben…)

Voor beide punten zou ik als volgt willen pleiten: Bekijk wat er voor jou waardevol is in het leven, besteed dáár je aandacht, tijd, energie en/of geld aan… Leer jezelf kennen, leer waardoor je je goed voelt en wat maakt dat jij je minder goed voelt.

Voorbeeld

Salvador zou heel goed kunnen zeggen: “Ik kan niet meer lopen, dus mijn leven heeft geen nut meer etc.” Dat eerste deel is de waarheid, het tweede deel een vorm van ‘lijden’ oftewel een ‘oordeel’ of ‘overtuiging’ en die kan je leren ontkrachten als ze je niet verder helpen. WANT: als Salvador dat werkelijk zou denken (dat doet hij gelukkig niet) zou zijn leven per definitie minder waardevol zijn (in levensvreugde, niet in financieel opzicht) dan nu. Nu denkt hij: “Ik kan niet meer lopen én ik maak er het beste van. Dus ik ga gewoon werken, op reis, op vakantie, naar concerten, aan mijn auto sleutelen etc.” Waardoor hij écht wel eens met hindernissen en lichamelijke obstakels aan het worstelen is, hij het óók mentaal wel eens moeilijk heeft en hij tegelijkertijd de dingen kan doen die hij leuk vind, naar beste kunnen.

Bereidheid

De boodschap die ik je dus graag wil meegeven is dat je niet hoeft te wachten op het ideale moment om dingen te doen. Er is altijd wel iets. Leer omgaan met de ‘shit’ die het leven op je pad gooit én doe wat je waardevol en belangrijk vindt. Die dingen kunnen namelijk naast elkaar bestaan. Juist voor de dingen die je waardevol vindt, ben je bereid om moeite te doen. Want het leven gaat zowel over pieken als over dalen. Ook pijn en nare emoties horen bij het leven. Jaag die narigheid niet bij je vandaan door (vruchteloos) te proberen te vermijden of door te vechten tegen de dingen die niet op te lossen zijn. Veel mensen worstelen ermee dat ze de moeilijke emoties niet willen ervaren (punt 2; altijd gelukkig willen zijn) en er dus tegen vechten dat ze bijvoorbeeld verdrietig, boos of angstig zijn. Dan gaan ze gedrag uitvoeren dat meestal niet helpt om richting jouw waarden te leven. Neem de tijd om al je emoties te ervaren, ook de minder prettige en leef daarmee ten volle uit!

Het is wél lastig

Merk je dat je hier vaak mee worstelt? Dan valt er bij jou winst te behalen in het leren accepteren hoe het leven is, wat jij belangrijk vindt in het leven en dáár aandacht aan te geven. Dus niet meer alle ballen hoog houden, maar alleen degenen die jij belangrijk genoeg vindt om hoog te houden. Snap je? ​Je zal soms moeten kiezen wat jouw aandacht waard is én soms zal je moeten kiezen om de dingen te doen die lastig zijn. Vraag vooral hulp als je het gevoel hebt dat je er niet alleen uit komt.