‘Rouw heeft niet te maken met vergeten, maar met het zoeken naar een blijvende symbolische verbinding'

We houden allebei van koken. Een gemeenschappelijke vriendin ‘koppelde' ons aan elkaar en sindsdien zijn we een connectie op Instagram (@renselst en @zusterj42).

Bijna dagelijks posten we onze maaltijden: kleurrijk, smaakvol en geïnspireerd door kookboeken of andere accounts. Beetje creatief knutselen in de keuken, iedere dag iets nieuws proberen, mooi servies, het eten kunstig op het bord leggen en uiteraard proeven! Op de foto’s zie ik steeds twee bordjes, gevuld met de lekkerste dingen. Totdat het 2 augustus 2019 wordt...

Ik lees zijn berichtje en ben stil. Zijn allerliefste Margo is overleden. Kanker. Terwijl hij in haar oor fluistert dat hij voor altijd en eeuwig van haar houdt, voelt hij haar laatste adem met de woorden: 'Ooook!' Hun liefde was groots. Ze heeft zijn leven rijker gemaakt en weet zeker dat haar dood hem ook sterker maakt. Hoe moeilijk ook.

Hij heeft een mooie manier van schrijven en daar hou ik van. De week na het overlijden zijn er woorden, heel veel woorden voor zijn allerliefste. Groots en tegelijk klein. Ik rouw met hem mee, ook al ken ik hen niet.

Een week na het overlijden komen weer de plaatjes met eten, één bordje dit keer. Hij kookt dingen waarvan hij weet dat ze daar zo van hield. Hij denkt aan haar als hij zijn lading potjes met kruiden ziet, waarvan ze wel eens wat weggooide omdat het veel te veel was. Hij laat een ingrediënt weg omdat zij er niet van hield, en alle plaatjes worden vergezeld met heel veel hashtags. Ik lees ze allemaal. Ook nu, een jaar later, nog steeds… #missingyou #foodforone #foodwithlove...

Het afgelopen jaar reis ik mee met een man die gelukkig zijn liefde voor eten niet heeft losgelaten. Hij vertelt tussendoor over de notitieboekjes en briefjes van Margo die hij overal nog tegenkomt. Briefjes met haar bloedwaarden erop, brieven aan hem en persoonlijke gedachten.

Margo schreef: ‘Rouw heeft niet te maken met vergeten, achter je laten of niet meer aan de persoon denken, maar met het zoeken naar een blijvende symbolische verbinding die verder bijdraagt tot je leven.’ Het zijn woorden waar ik over nadenk. Rouwen om iemand zo dichtbij, ken ik persoonlijk namelijk niet echt.

Ik zie het wel bij ‘mijn patiënten’. Niet rouwen om de dood, maar rouw om ‘wat en wie je was’. Altijd was je gezond en nu ben je ineens ziek. Dingen die vanzelfsprekend waren, maar nu niet meer. Je wilt niet ziek zijn en zo snel mogelijk weer beter worden. Vergeten hoe rot je je voelde tijdens de chemo, na de operatie of door het gebruik van medicijnen. Alles achter je laten en er niet meer aan denken.

Dan denk ik weer aan de woorden van Margo: rouwen en zoeken naar een blijvende symbolische verbinding. Jezelf en je omgeving toestaan om te mogen rouwen, pijn voelen, niet wegstoppen, zoeken naar een nieuwe verbinding die symbool staat voor wie je nu bent. Voor de nieuwe dingen die je leerde tijdens dit proces…

Rens rouwt nog steeds, maar vindt het een kutwoord. Het past niet bij hem. Zijn moeder zei: 'Je moet erdoorheen', maar daar gelooft hij niet in. Hij wil het niet achter zich laten, maar gebruikt het, benut het. Om er beter van te worden. Zoals kanker nooit een strijd is. Zoals Margo nooit haar ziekte was. Daar gelooft hij in. Het licht zien als je naar de schaduw kijkt; dat heeft hij van haar geleerd. Het leven is prachtig en het eten is klaar.

Vrije vertaling van de song “I’ll be your mirror” van Lou Reed. “Ik zie mezelf in jou”, het verbindend element tussen Rens en Margo:

Ik zal je spiegel zijn

Ik weerkaats wat jij bent

Voor het geval je het niet beseft

Ik zal de wind zijn, de regen, de zonsondergang

Het licht bij je voordeur

Om iedereen te laten zien dat je thuis bent

Als je denkt dat het duister jouw brein heeft gezien

Als je denkt dat je van binnen verknipt en onaardig bent

Laat mij er dan zijn

Om je te laten zien dat je blind bent

Doe je handen maar omlaag

Ik zie jou toch wel

Ik kan maar moeilijk geloven dat jij niet weet

Hoe mooi je in werkelijkheid bent

Maar als je dat niet beseft

Laat mij dan jouw ogen zijn

Houd mijn hand vast in jouw duisternis

Je hoeft niet bang te zijn

Als je denkt dat het duister jouw brein heeft gezien

Als je denkt dat je van binnen verknipt en onaardig bent

Laat mij er dan zijn

Om je te laten zien dat je blind bent

Doe je handen maar omlaag

Ik zie jou toch wel