'Leefstijl was al een hot item, maar er is steeds meer aandacht voor'

Stap één

Een man van middelbare leeftijd zag ik samen met zijn vrouw op poli. Tijdens het bevolkingsonderzoek bleek dat er bloed in zijn ontlasting zat. Daarom heeft hij een coloscopie gehad en daar werd een proces in zijn darmen gevonden met sterke verdenking op kanker. Bij navraag heeft meneer totaal geen klachten. Hij is wel laatst bij zijn huisarts geweest in verband met een wat verhoogde bloeddruk en te hoge bloedsuikers. Daardoor is meneer wat bewuster gaan eten met minder zout en minder snoepen. Na meerdere gesprekken met hem en zijn vrouw zeggen beiden dat ze hun leefstijl permanent willen aanpassen door ook meer te sporten en minder te gaan werken. Het is voor hen een ‘wake-upcall’ geweest.

Toevallig heb ik net een e-learning gedaan over ‘Leefstijl in de spreekkamer’, waarin leefstijl en oncologie, gedragsverandering en het effectief aangaan van een leefstijlgesprek aan bod kwamen. Eind deze maand is de praktijktraining hiervan waar ik erg benieuwd naar ben. Leefstijl was al een hot item, maar er is steeds meer aandacht voor. Je leefstijl bepaalt namelijk mede je gezondheid! Hoe gebruik en onderhoud jij je lijf? Toen ik dit zinnetje zo las dacht ik: dat is mooi omschreven. De meesten onder ons weten wel wat gezond is en wat niet. Door bewuster gezond eten, goede nachtrust, bewegen, zo min mogelijk stress, niet roken, geen alcohol of drugsgebruik en niet te lang in de zon zitten ben je al heel goed bezig.

Als er patiënten op onze poli komen, vragen we naar voeding, gewicht, lengte, roken, drugs en alcohol. We concluderen steeds dat er nog wel wat te halen valt hierbij. Wij geven een folder over stoppen met roken en adviezen over voeding en alcohol zoveel mogelijk mee.

En toch… het lukt mensen over het algemeen veelal niet om hieraan te voldoen of om het vol te houden. Ik las ergens dat het te maken heeft met onze 'basis'-instellingen vanuit de oertijd en ik vond dit eigenlijk wel een hele mooie omschrijving. Ons lijf is steeds op zoek naar energie, wat we uit onze voeding moeten halen. Snelle suikers geven ons snel energie en daar houden we van. Er komen stofjes vrij in onze hersenen waar we een kick van krijgen. Dus eten we meer hiervan. Ook zijn de porties van onze maaltijden in de loop der jaren groter geworden. Bewegen kost je energie en je brein zegt dit juist te sparen voor het geval dat er te weinig voedsel is. We leven echter niet meer in die oertijd met een tekort aan voedsel die dit noodzakelijk maakt. Toen had men bovendien beweging genoeg door te moeten jagen op eigen voedsel.

Hoe houd je gezonde leefstijl dan wel in stand? Allereerst door te begrijpen wat er in je lichaam gebeurt. Wat eet ik, hoeveel heb ik nodig met alles wat ik doe. Wat is goed voor mij? En dat zal voor iedereen anders zijn. Het is ook niet handig om direct op alle fronten veranderingen in te zetten om het vol te houden. Aan de gang gaan met één aspect werpt betere vruchten af.

Niet roken, niet of minder alcohol drinken, gezond eten en voldoende bewegen, helpen enorm om het risico op kanker en andere ziektes te verlagen. Minder patiënten houdt ook de zorg de komende jaren toegankelijk en betaalbaar. Doordat het aantal patiënten stijgt staat de zorg enorm onder druk. Eind vorig jaar debatteerde de Tweede Kamer ook al over leefstijl.

Behandeling tegen kanker, maar ook andere ziektes, is niet compleet zonder leefstijladviezen. Ik wil absoluut niet met een vinger wijzen. Mijn BMI is ook te hoog. Maar ik ben wel bewuster bezig, net als de meneer en zijn vrouw op de poli. En dat is al stap één.