'Dat zij haar man moet achterlaten, vindt zij onverteerbaar'

Gezamenlijke wens

'Ik ben altijd lid geweest van de NVVE. Zolang je een gezonde geest hebt, kun je het heft in eigen hand nemen. Maar als dat niet meer goed werkt, heb je pech gehad. Ik ben dankbaar dat ik nog helder van geest mag zijn en mijn vrouw ook.', vertelt meneer geëmotioneerd aan mij met snikkende stem. Hij zit in zijn stoel in de woonkamer. Zijn vrouw zit op de rand van haar bed. Zojuist heb ik de hypodermoclyse weer op de juiste inloopsnelheid kunnen instellen. Dat is altijd een uitdaging, maar uiteindelijk heb ik het voor elkaar dat deze 10 druppels per minuut per been afgeeft. 

Mevrouw is sinds gisteravond weer terug nadat zij een aantal dagen bij haar dochter verbleven heeft om wat aan te sterken na een ziekenhuisopname. Haar levensverwachting is korter dan drie maanden vanwege lever- en nierfalen. Haar intake is de laatste week al minimaal, omdat het eten en drinken haar tegenstaan. Ondanks de medicatie tegen misselijkheid blijven de slokjes drinken maar minimaal en houden de klachten van misselijkheid aan. Aan de huid en ogen van mevrouw is duidelijk zichtbaar dat zij aan acuut leverfalen lijdt, daarnaast ziet zij er sterk vermagerd uit. 'Zie je dat ik een behoorlijk jasje heb uitgedaan?', vraagt ze mij. 

Mevrouw heeft verdriet dat zij op niet al te lange termijn zal komen te overlijden. Niet omdat zij er dan niet meer is, want zij vindt dat haar leven zoals deze nu is niet menswaardig. Dat zij haar man moet achterlaten, vindt zij onverteerbaar. 'En dat allemaal vanwege een kuur die mijn lever kapotgemaakt heeft', zegt ze tegen mij. 'Ik had maandag al een keuze moeten maken, maar de arts vind het nu nog te vroeg om mij langzaam in slaap te brengen.' Ik zie de tranen in haar ogen.

Ik had al verwacht dat het een beladen gesprek zal worden, maar als ik dit echtpaar zo samen zie, moet ik even slikken. Meneer vervolgt weer dat hij zijn leven als voltooid ziet. 'Ik kan niet meer zelfstandig naar het toilet, dan moet ik met dat sta-ding geholpen worden. Voor mij is dit uitzichtloos lijden.' Als hij naar zijn vrouw kijkt met tranen in zijn ogen vertelt hij aan mij dat zijn wens is om net zo te mogen gaan als Dries van Acht. 'Samen, hand in hand. Net geen 64 jaar samen.' 

Ik beloof bij mijn vertrek aan beiden dat ik via het behandeldossier een bericht zal sturen aan de arts. Als ik even later aan het bed sta van een terminale bewoner die niet comfortabel is en met de spoedarts overleg over het starten van morfine, vraag ik mij af of meneer een wens uitspreekt vanuit zijn gevoel van verdriet en machteloosheid of dat hij zijn leven echt als voltooid ziet.