Hoe Broeder Joost met behulp van een cursus Sensorische Informatieverwerking én een koptelefoon de medicatie van zijn cliënt afbouwde

Broeder Joost had een bewoner met dementie die – tot ergernis van de andere bewoners – continu hetzelfde deuntje zong. Dankzij een cursus Sensorische Informatieverwerking kon Joost dit probleem eenvoudig oplossen en kon hij de medicatie van de man afbouwen. Geweldig toch? Hoe hij dat deed, lees je hier.

Op het moment vertoef ik in een klein huisje in Frankrijk. Om hier te komen heb ik nauwlettend mijn navigatie-app gevolgd, die mij kundig met een grote boog om Parijs heeft geloodst. Eenmaal aangekomen een appje naar mijn ouders en schoonouders dat wij veilig aangekomen zijn. De wifi in het huisje verschaft mij de mogelijkheid om in het midden van al de sereniteit die het midden van Frankrijk te bieden heeft op mijn gemakje een blog te schrijven.

Technologie dient de mens

Twintig jaar geleden zou dit anders geweest zijn. Dan hadden mijn vriendin en ik ontzettend moeten rommelen met landkaarten, om vervolgens alsnog erachter te komen dat we een afslag gemist hadden en ja, wiens schuld is dat dan? Aangekomen hadden we een kaart naar mijn ouders gestuurd, die een week later pas aankwam en onterecht zou vermelden dat de reis goed verlopen was. Gelukkig is het 2019, en dient de technologie de mens en de sfeer in een auto op reis.

Vooruitgang in de zorg

In de zorg was het twintig jaar geleden ook anders dan nu. Ook in de zorg gaat de tijd vooruit en zijn er vrijwel jaarlijks vernieuwde inzichten, nieuwe technologie en ergonomische middelen die ons werk efficiënter en makkelijker maken. Daar horen natuurlijk allerlei cursussen bij. Soms zijn die zo ontzettend zinvol dat het de tijd die ervoor nodig is dubbel en dwars waard is. En wees blij. Zonder al die vooruitgang waren we nu nog altijd doorligwonden aan het verwarmen met föhns en terugkoelen met ijspackings en moesten we mensen, ook de zware, in- en uit bed tillen met niets anders dan ouderwetse spierkracht.

Sensorische Informatieverwerking

Vorig jaar hebben wij een cursus mogen volgen over Sensorische Informatieverwerking (SIV). Dit fenomeen vond zijn oorsprong in de ontwikkelingspsychologie, waar het met name bij kinderen met een autisme-spectrum stoornis werd ingezet. Nu is het brein van iemand met dementie moeilijk te verenigen met dat van een kind met autisme, maar wanneer je enkel kijkt naar hoe prikkels van buitenaf gefilterd en geregistreerd worden, om vervolgens te bepalen of er iets mee gedaan moet worden of niet, zijn er opvallend veel gelijkenissen.

Oh, zo!

Tijdens de cursus was er vrijwel constant een 'oh, zo!'- moment: een stukje theorie dat je makkelijk kon koppelen aan een casus in de praktijk. Heel kort en simpel samengevat maakt het degeneratieve aspect van vrijwel elke vorm van dementie het zo dat de registratie en tolerantie van prikkels erg varieert. Die variatie is per persoon verschillend, en ook per dag.

Steeds hetzelfde deuntje

Zo hebben wij een man die erg veel zingt. Het is steeds hetzelfde deuntje en echt een zuivere zangstem is het ook niet echt. Andere bewoners hadden er veel last van, waardoor de man tijdens periodes van veel en luid zingen meer afgezonderd werd op zijn kamer, waar hij gewoon zijn gang kon gaan.

Prikkel-honger

Tijdens de SIV-cursus (gegeven door Marjo Dorrestijn) werd er gesproken over een zekere prikkel-honger. Hersenen houden van prikkels, en wanneer die niet meer op het juiste moment geleverd worden door de omgeving, kan iemand ze zelf gaan maken. Ga eens bij jezelf na wanneer je zomaar een liedje neuriet: doe je dat tijdens een luid concert, of juist wanneer je alleen thuis bent?

Koptelefoon op

Bij wijze van proef heb ik de man een koptelefoon gegeven en die aangesloten op mijn telefoon. Ik experimenteerde wat met André Rieu, Guus Meeuwis en Metallica. Die laatste viel vrij snel af. De andere hadden meer succes: het zingen hield meteen op. Er werd namelijk een prikkel van buitenaf geregistreerd, die niet meer van hemzelf hoefde te komen. Op deze manier kon de man gewoon bij andere bewoners in de huiskamer blijven, zonder hen tot last te zijn met het zingen.

Geen nieuwe dingen

Zingen, neuriën of geluidjes maken komt binnen de zorg voor mensen met dementie nogal eens voor. Het meest nog wel met mensen die voorheen veel liepen. Wanneer deze groep minder mobiel raakt of zelfs in een rolstoel komt, is de honger naar nieuwe prikkels nog altijd aanwezig. Waar die behoefte bevredigd werd door te wandelen (en nieuwe dingen te zien), is dat lastig wanneer je in een rolstoel langere tijd in dezelfde omgeving bent.

Medicatie afbouwen

Met muziek of beeld kan je die prikkelbehoefte dus bevredigen, om te voorkomen dat mensen hun eigen prikkels gaan maken. Je hoeft die prikkelbehoefte dus ook niet te onderdrukken met medicatie, wat natuurlijk ook een hoop kwaliteit oplevert. De man in kwestie heeft stapsgewijs sinds de komst van de hoofdtelefoon zijn medicatie kunnen afbouwen.

En dat allemaal dankzij een middagje cursus.