Bedgeheimen - 'Als jij straks langskomt, kunnen we wat afspreken!'

Een paar jaar geleden was één van onze anesthesisten op een congres, waar werd verteld dat het niet per se goed is om mensen aan vakanties te laten denken vlak voordat ze onder narcose worden gebracht. Er zou dan onbewust een associatie gelegd kunnen worden tussen de onprettige spannende situatie en de vakantie, waardoor de herinneringen worden ‘aangetast’. Toch hebben veel OK-medewerkers die memo niet gekregen, volgens mij ?

Denk maar aan wat leuks

We stellen eigenlijk altijd voor dat de patiënt, vlak voor hij of zij onder zeil gaat, aan iets leuks denkt. De stelling is namelijk dat je prettig wakker wordt wanneer je prettig in slaap valt. Ik weet situaties waarbij de patiënt voor de narcose moest huilen en daardoor ook hysterisch snikkend ontwaakte, dus evidence based is dat wel.

Een mooie droom

Geheel in tegenspraak met de aanbevelingen van het congres, stellen we toch regelmatig voor dat de patiënt een mooie droom uitzoekt; naar een fijn Bounty eiland, of zoiets. Zeker nu, in tijden van corona, is het aangenaam om in elk geval over verre reizen te dromen (al schijn je helemaal niet te dromen onder narcose, ik weet het… Het gaat vooral om de rustgevende gedachten tijdens het ‘in slaap vallen’). 'Waar gaat de reis naartoe?', vragen we erachteraan. Veel patiënten beginnen dan enthousiast te vertellen, tot het narcosemiddel te veel vat op ze krijgt. Sommigen zijn vlot stil, maar anderen vertellen door tot het bittere eind.

Altijd een verrassing

Deze categorie patiënten valt eerder in slaap dan hun zin af is, en dat levert heerlijke raadsels op. De laatste woorden glijden weg in een onverstaanbaar gemompel, en zo blijf je je altijd afvragen wat die fantastische vakantiebestemming nu zou zijn. Eén patiënt vertelde heel enthousiast over haar katten. Het waren net haar kinderen. Toen we geïnteresseerd vroegen naar de namen, kon ze nog net één lettergreep uitspreken.

Sjansen

De verschillende medicijnen die worden toegediend, hebben een ontremmend effect. Daardoor kunnen de patiënten soms ineens verrassend uit de hoek komen. Anesthesioloog: 'Voordat u in slaap valt, is het prettig om aan wat aardigs te denken.' Terwijl hij naar de anesthesiemedewerkster kijkt die het kapje boven zijn gezicht houdt, zegt de patiënt: 'Dan denk ik wel aan de knappe verpleegkundige.' De anesthesioloog: 'Zoek maar een mooie droom uit.' De patiënte tegen de anesthesiemedewerker: 'Ik droom wel over die mooie bruine ogen van jou.'

Ook ken ik het verhaal van een man die flink op leeftijd was en zonder scrupules vertelde dat hij hoopte dat hij – als hij wakker werd met zijn nieuwe knie – weer in ‘doggy style’ los kon gaan.

Of patiënten hebben last van plezierige bij-effecten: 'Wow, wat een spul is dit! Ben nog nooit zo hard gegaan!' Of een arts die zich nog van zijn eigen operatie herinnerde: 'Ja, propofol ontploft zo lekker in je hoofd!'

Verzet

Sommige patiënten kunnen moeilijk de controle uit handen geven. Vaak proberen ze zich te verzetten tegen de narcose. Waarop ze blijven herhalen: 'Ik ben er nog! Ik ben er nog! Ik... ben... er... no-' Wij winnen altijd...

OK humor

Patiënt: 'Dit is mijn eerste operatie.' Chirurg: 'Oh! Voor mij ook!' Waarop de patiënt met een nerveus lachje in slaap valt.

Ook altijd grappig: als mensen uit automatisme reageren wanneer de anesthesioloog bij het inspuiten van het slaapmiddel zegt: 'Slaap lekker.' Patiënt: 'Slaap lekker!'  Anesthesioloog: 'Geen zorgen hoor, wij blijven wakker.'

Sedatie

Niet iedereen gaat onder algehele narcose; er wordt ook veel geopereerd met een ruggenprik (spinaal) in combinatie met sedatie – slaperig of net aan wakker, zonder precies te weten wie/wat/waar je bent. Dat zorgt voor grappige effecten. Soms vertellen patiënten hele verhalen of vragen ze telkens of iemands hun hand wil vasthouden. De nuchtere maag geeft honger, dus mensen vertellen dan hoeveel zin ze in kebab hebben.

De realiteitszin verdwijnt een beetje. Een collega van me hoorde bijvoorbeeld iemand vertellen dat ze de dokter een arrogante man vond, of juist: hoe iemand vertelde een oogje op die knappe dokter te hebben... Terwijl die dokter alles aan de andere kant van het operatiedoek kan horen. Moet je binnenkort een operatie ondergaan, heb geen zorgen. We hebben beroepsgeheim ?

Ontwaken

Bij het ontwaken kan de ontremming nog aanwezig zijn. Als je dan vraagt waarover de patiënt heeft gedroomd, krijg je vaak een ongelofelijk eerlijk antwoord: Amsterdam, de wallen, avontuurtjes. Het is niet altijd smeuïg, hoor. Soms krijg je ook ‘gewoon’ het verhaal over de mooie reis, de heerlijke gerechten, lekker eten of alsnog de naam van de kat.

Versierd

Zelf ben ik eens ‘versierd’ door een véél jongere patiënt (hij begin 20, ik midden 30) die met dikke tong en al wijzend zei: 'Als jij straks langskomt, kunnen we wat afspreken!' Ik liep mee richting de uitslaapkamer, en aan het voeteneind van zijn bed en onderweg kreeg ik complimentjes over mijn mooie billen, blauwe ogen en andere dingen die hij vast niet had durven zeggen als hij in normale staat van bewustzijn was geweest. Lief glimlachen en snel weglopen toen hij veilig op de plek van bestemming was aangekomen; dat was mijn tactiek. 'Doe me je telefoonnummer!', riep de knul me nog na.