Moet je lezen: Sarah Blom - Jij bent toch mijn dochter?

Het prachtige boek Jij bent toch mijn dochter?  van Sarah Blom heb ik in twee avonden uitgelezen. De ouderenpsychologe beschrijft hierin op liefdevolle en herkenbare wijze de persoonlijke verhalen van cliënten met dementie. Hier lees je mijn review:  

Mensen met dementie zijn meestal niet meer in staat sociaal wenselijk gedrag te vertonen. De maskers die ze ooit droegen zijn afgezet. Dit kan leiden tot – in de ogen van de omgeving – negatief gedrag: continu roepen, bijvoorbeeld. Of overal hun kleding uittrekken. Of handtastelijk worden. Best lastig om mee om te gaan, zo weet ik uit eigen ervaring in de ouderenzorg.

Vermijden en negeren

Dat beaamt Sarah Blom in haar boek Jij bent toch mijn dochter? Omdat deze mensen ons geen goed gevoel geven, is de omgeving geneigd ze te vermijden, te negeren of tegen ze in te gaan, zo stelt de ouderenpsychologe. Maar wat gaat er allemaal schuil achter het gedrag?

Duik in de geschiedenis

Aan de hand van 25 cliënt-verhalen laat Blom, die wordt ingeschakeld als verzorgenden vastlopen, zien dat het de moeite waard is om in het leven van de cliënt te duiken. Vaak komen bij mensen met dementie namelijk vervelende ervaringen van vroeger weer naar boven, wat zich uit in ‘schrijnend of negatief’ gedrag.

Meneer De Wit

De levensverhalen die Blom omschrijft, zijn vaak bijzonder aangrijpend. Zo schrijft Blom over een oudere met een kampverleden en iemand die in korte tijd zijn hele gezin verloor.

Over Meneer De Wit schrijf ze:

De ene dag is hij helder, alert, zelfs snedig in zijn uitspraken. De andere dag wordt hij volledig in beslag genomen door angst en kun je niet tot hem doordringen. Dan schreeuwt hij het uit: ‘Mijn benen zitten vast, help dan toch, alsjeblieft help me!’

Dit blijkt te komen door traumatische ervaringen in zijn jeugd, zoals deze:

Sidderend van angst, moederziel alleen, staat hij bij de trap, terwijl de geluiden van bommen en sirenes zijn trommelvliezen laten trillen. Zijn moeder troost hem niet.

Leerzaam

Bij de meeste verhalen beschrijft Blom voor welke oplossingen zij, in overleg met de verzorgenden, gekozen heeft. Bij een mevrouw die tijdens de stervensbegeleiding van haar zoon de gewoonte heeft ontwikkeld om op de bank te slapen, staat bijvoorbeeld in het benaderingsplan:

Het is mevrouw toegestaan te slapen op de bank in de huiskamer. (…) We bieden mevrouw een aantal prikkels aan in de nacht: rustige newagemuziek, ouderwetse tv-beelden of de kleurenlamp. Hiermee proberen we onderprikkeling tegen te gaan.

De oplossingen zitten vaak in een andere benaderingswijze, simpel en doeltreffend. Centraal hierbij staat dat de cliënt het gevoel heeft dat hij er mag zijn, een fijne tijd heeft op zijn laatste woonplek.  

Conclusie

Jij bent toch mijn dochter? van Sarah Blom is een enorm liefdevol boek, inspirerend en leerzaam voor iedereen die met dementie te maken heeft (gehad). En zeker voor mensen die zoals ik in de ouderenzorg werken! De volgende keer dat ik een cliënt ‘lastig’ vind, denk ik weer even terug aan dit boek. 

Je kunt Jij bent toch mijn dochter HIER bestellen. 

Sarah Blom is ook het brein achter het toneelstuk 'Dag Mama'. Daarover lees je HIER meer.