'Wanneer er sprake is van dementie, kunnen er problemen ontstaan bij het waarnemen'

DEMENTIE EN PROBLEMEN MET WAARNEMEN

Wanneer er sprake is van dementie, kunnen er problemen ontstaan bij het waarnemen, niet alleen bij het zien, maar ook bij alle andere zintuigen zoals horen, ruiken, proeven en voelen.

Naarmate mensen ouder worden, ontstaan er vaak op alle gebieden van de zintuigen 'problemen.' Met de leeftijd neemt het zicht en gehoor vaak af. Ook op het gebied van ruiken kan verslechtering optreden, alleen al als gevolg van het ouder worden (vermindering van reukzin wordt het vaakst waargenomen bij Lewy Body Dementie; waarom dat zo is, is niet bekend). Naarmate we ouder worden, hebben we vaker een bril of een gehoorapparaat nodig. Dat geldt ook voor mensen met dementie. Bij dementie wordt niet alleen het normale verouderingsproces (aangezien niet alle mensen met dementie boven de 65 jaar zijn) verantwoordelijk voor problemen met waarnemen, maar ook de beschadiging in de hersenen als gevolg van dementie.

Niet alleen slechter kunnen zien, maar ook krijgen mensen met dementie moeite met het inschatten van afstanden en diepte, bijvoorbeeld (heel lastig in het verkeer!). Maar ook wazig of dubbelzien, het niet meer herkennen van bepaalde afbeeldingen, voorwerpen en gezichten komt voor (dit wordt ook beschreven bij Agnosie). Het herkennen en zien van kleuren verandert wanneer er sprake is van dementie. Bepaalde kleurtinten kunnen niet goed meer worden onderscheiden, zoals blauw en groen (koude kleuren). De kleuren rood, geel en oranje zijn de kleuren die wel goed zichtbaar blijven of beter worden onderscheiden (warme kleuren). Het kan erg helpend zijn voor mensen met dementie wanneer er in hun omgeving gebruik wordt gemaakt van de warme kleuren om een extra contrast te creëren en dingen extra te laten opvallen.

Wanneer er sprake is van dementie, kunnen ook hallucinaties voorkomen, dat zijn waarnemingen via de vijf zintuigen die er in werkelijkheid niet zijn. Mensen met hallucinaties kunnen dingen horen, zien, ruiken, proeven en voelen die er in werkelijkheid niet zijn. De meest voorkomende zijn visuele (zien) en auditieve (horen) hallucinaties. Hallucinaties kunnen voorkomen bij verschillende vormen van dementie. Het is echter wel bewezen dat hallucinaties het vaakst voorkomen wanneer er sprake is van Lewy Body dementie. Bij de meeste mensen die Lewy Body Dementie hebben, is uit onderzoek gebleken dat de hallucinaties veelal niet bedreigend of angstig zijn, al kan dit in sommige gevallen zeker wel het geval zijn.

Bij problemen in het waarnemen is het altijd aan te raden om eerst de ogen en oren te laten nakijken door een opticien of audicien. Het is ook mogelijk dat er 'gewoon' een nieuwe bril nodig is, of dat er sprake is van proppen in de oren of een gehoorapparaat nodig is, wat nog, al dan niet tijdelijk, verbetering kan geven.

Mariët de Landmeter