Orthopeed Rob opereerde in Ghana: ‘Ik zag wonden waar maden in rondkropen’

’Het ziekenhuis zag er  best netjes uit’, vertelt Rob. Via een Nederlandse stichting was hij naar Ghana afgereisd, om daar in korte tijd een groot aantal operaties uit te voeren. ‘Het gebouw was halfopen, de kamers hadden wel een dak maar de galerij niet, en de polikliniek was een soort schuur.’

Aan de lopende band

Hij trof er veel jonge patiënten aan met verschillende fracturen. ‘Vaak hadden ze er dagen over gedaan om bij het ziekenhuis te komen. Wij maakten dagelijks een rondje om te kijken wie het eerst geholpen moest worden en per dag deed ik drie tot vijf operaties.’ Rob had eer van zijn werk. ‘Een dag na de operatie zaten de patiënten vaak alweer rechtop in een stoel en konden ze nadenken over naar huis gaan. Dat was bijzonder.’

Opnieuw breken

Soms was het schokkend wat hij zag. In Ghana zijn wel orthopeden, maar die vertrekken vanwege de lage lonen vaak naar het buitenland. Daardoor moeten patiënten met botbreuken vaak weken wachten op een behandeling. ‘Veel breuken waren scheef vastgegroeid, de enige optie is dan opnieuw breken en rechtzetten. Bij een operatie vond ik zelfs een stuk spijkerbroek in het gewricht dat er al weken in zat. Ik zag ook grote wonden waar de maden in rondkropen.’

Veel jodium

Rob werkte samen met plaatselijke operatieassistenten en een anesthesioloog. ‘Ik vond het mooi om te zien hoe zij dingen aanpakken. Wonden bedekken ze bijvoorbeeld met heel veel jodium en verbinden het dan secuur. Dat doen ze omdat ze door gebrek aan middelen niet zo steriel kunnen werken als in Nederland, op deze manier verkleinen ze het gevaar op infecties zo veel mogelijk.’

Creatief met vitrage

Hij was onder de indruk van de creativiteit van zijn collega’s. ‘Het is elke dag weer de vraag of de elektriciteit het doet, of het röntgenapparaat en de afzuiging werken. De vindingrijkheid die daarbij komt kijken, is prachtig om een keer mee te maken. In sommige Afrikaanse ziekenhuizen gebruiken ze spaken van een fiets om een breuk te stabiliseren. Bij liesbreuken gebruiken ze een stukje vitrage dat normaal voor de ramen hangt.’

Schroef terugbrengen

Hij maakte zelfs mee dat oud-patiënten werden gebeld of ze terug konden komen om de platen en schroeven uit hun been te laten halen. ‘Zodat we die de volgende dag bij een andere patiënt konden gebruiken.’

Geduld

In Afrika Ghana gaan mensen anders om met ziek zijn, merkte Rob. ‘De hele familie leeft mee en blijft bij de patiënt. Ze hebben ook enorm veel geduld, ze wachten tot ze geholpen worden en als dat eindelijk gebeurt zijn ze zo dankbaar.’

Relativeren

In Nederland denkt hij nog vaak aan de mentaliteit van de Ghanezen terug. ‘Zeker als ik een patiënt heb met knieklachten, die enorm klaagt terwijl er objectief weinig aan de hand is. Je moest eens weten wat mensen aan de andere kant van de wereld doormaken, denk ik nu soms. Je leert door zo’n tijdje in Afrika Ghana goed relativeren.’