'Handen spreken namelijk een eigen taal'

Handen

Op een tweepersoonskamer ligt een wat oudere heer van eind tachtig. Meneer is herstellende van een darmoperatie. Zijn hele mineraalhuishouding is van slag geraakt nadien, maar hij knapt nu gelukkig op. Als ik langs zijn kamer loop, zie ik hem in de stoel zitten met een gebogen hoofd. Ik loop naar hem toe om te kijken of hij in orde is. Als ik zijn naam noem, kijkt hij op.

‘Is alles goed met u?’ ‘Ja hoor, zuster’, glimlacht hij. ‘Ik zat mijn handen eens goed te bekijken, daar heb ik nu tijd genoeg voor. Hij houdt ze voor zich en laat ze zien. Meteen moet ik denken aan dat artikel en ik kijk eens goed. Het zijn grote handen. ‘Wat is uw beroep geweest’, vraag ik. ‘Metselaar’, zegt hij. ‘Met deze handen heb ik heel wat gekruid en menige baksteen vastgehad’, lacht hij. ‘Nu zien ze er oud gerimpeld uit en kan ik ze niet stilhouden door het trillen.’ De adertjes kun je goed zien en ook van die kleine bruine vlekjes die ze ouderdomsvlekjes noemen. Er zit bijna geen eelt meer op en het vel zit ook een beetje los. Hij pakt een stuk huid tussen ze vingers dat even rechtop blijft staan. ‘Wat hebben die al hard gewerkt in het leven zuster.’

‘Heeft u zelf uw handen weleens bekeken’, vraagt hij. Ik kijk naar mijn eigen handen. De palmen houd ik omhoog en dan weer naar beneden. Ik zie dat er nog wat nagellak op mijn nagels zit wat niet de bedoeling is. ‘Nee meneer, ik moet u bekennen dat heb ik nog nooit gedaan’, antwoord ik. Hij glimlacht weer. ‘Ook u moet ze veel gebruiken. Noem maar eens wat u allemaal met uw handen doet.’ Hij begint somt op. ‘Het vastpakken van een stuur van een auto of fiets, schrijven. Zelfs je billen afvegen’, grapt hij. ‘Het is veel hoor als je daar eens over nadenkt.’

Zo heb ik er nog nooit bij stil gestaan. Inderdaad: wat je allemaal doet met je handen! Handen spreken namelijk een eigen taal. Applaudisseren als waardering, zwaaien naar een bekende, handen schudden voor begroeting en om afscheid te nemen, handen voor onze ogen slaan bij schaamte of verdriet. Vastpakken, knijpen, troosten, aanraken, voelen, krabben, ondersteunen, bidden. Maar ook creëren en communiceren.

Ieder mens verlangt naar handen die ons verzorgen, beschermen en liefde geven. Tot het einde toe. Daarover schrijft Marinus van den Berg dit gedicht:

Handen

Gelukkig is de mens die tot het einde

handen mag voelen die goed doen.

De hand die met aandacht wast.

De hand die met zorg aankleedt.

De hand die met liefde kamt.

De hand die met tact aanraakt.

De hand die met het hart troost.

Geen mens kan leven

zonder die hand,

die teder is,

die behoedt,

die beschermt

en bemoediging uitstraalt.

Tot het einde toe

verlangt de mens naar die hand,

totdat er die andere hand is,

die alle wonden geneest,

die alle pijn heelt,

die alle tranen wist.

Tot die tijd

kunnen onze handen

een voorproef zijn van die handen,

en handen en voeten geven

aan de liefde

die onmisbaar is.

Marinus van den Berg