5 misverstanden over kindermishandeling: wist jij dit al?

Misverstand 1 

Er is alleen sprake van kindermishandeling als er fysiek geweld gebruikt wordt

Nee, dat klopt zeker niet. Er zijn veel vormen van kindermishandeling. Dat gaat van lichamelijke mishandeling en seksueel misbruik tot psychische en emotionele mishandeling, zoals verwaarlozing en kleineren. Ook overbeschermende ouders, de zogeheten ‘curlingouders’, kunnen hun kinderen mishandelen. Juist door geen grenzen te stellen en alle oneffenheidjes glad te strijken. Kinderen van ouders die in een vechtscheiding zijn geraakt of die getuige zijn van scheldende en ruziemakende, agressieve ouders zijn ook het slachtoffer van kindermishandeling.

Misverstand 2

Je merkt het meteen aan kinderen als er sprake is van kindermishandeling

Dat is helaas niet altijd het geval. Kinderen zijn er een ster in om mishandeling te verdoezelen. Maar er zijn zeker signalen waar je als zorgverlener op kunt letten. De bekendste zijn de blauwe plekken, lichamelijke letsels, een onverzorgd uiterlijk, overgewicht of groeiachterstand. Maar het zijn meestal de gedragingen van de ouders en /of verzorgers en het kind die je alarmbellen doen rinkelen. Ouders kunnen onverschillig lijken, voelen zich snel aangevallen, doen hun best goed voor de dag te komen of zeggen veel afspraken af. Kinderen durven bijvoorbeeld niet eerlijk te praten als de ouders erbij zijn, of vragen juist overdreven veel bevestiging. Kinderen die thuis onveilig opgroeien kunnen timide zijn, passief, lusteloos en vaak moe. Durven zich niet uit te kleden in het bijzijn van anderen, komen angstig over. Kinderen die seksueel misbruikt worden zoeken vaak juist veel lichamelijk contact bij hun ouders, willen overdreven veel knuffelen en geven kusjes op de mond. Het is vaak een combinatie van factoren die samen een vermoeden van mishandeling vormen. Luister daarbij altijd naar je intuïtie.  

Misverstand 3

Als zorgverlener ben je verplicht melding te maken als je kindermishandeling vermoedt

Nee, de nieuwe meldcode huiselijk geweld & kindermishandeling (sinds januari 2019 van kracht) verplicht je niet om een melding bij Veilig Thuis te maken. De meldcode bestaat uit vijf stappen. In de eerste drie breng je signalen in kaart, overleg je met een collega en spreek je met de betrokkenen over de zorgen die je hebt. In stap 4 weeg je al deze informatie af. Als je zorgen zijn weggenomen, sluit je de meldcode en hoeft Veilig Thuis niet in beeld te komen. Heb je nog steeds een vermoeden? Dan pak je het afwegingskader van jouw beroepsgroep erbij en volg je de stappen. Hier vind je die voor verpleegkundigen en verzorgenden van V&VN. Je kunt overigens ook advies inwinnen bij Veilig Thuis zonder dat er meteen een onderzoek wordt gestart.

Misverstand 4

Als ik als zorgverlener een melding of een vermoeden bespreekbaar maak met Veilig Thuis, wordt het kind direct uit huis geplaatst.

Nee, die angst in onterecht. Als zorgverlener blijf je betrokken bij het proces en zorg je er samen met Veilig Thuis voor dat de problemen opgepakt worden. Kinderen worden alleen (tijdelijk) uit huis geplaatst als er geen andere vorm van hulp geaccepteerd wordt.

Misverstand 5

Je kunt de ouders beter niet betrekken bij de melding, die worden toch alleen maar boos.

Het komt natuurlijk voor dat ouders niet goed weten hoe ze met de situatie om moeten gaan en zich aangevallen voelen als je hen informeert over de melding. Vaak is er sprake van een groot gevoel van schaamte en machteloosheid. Met het welzijn van het kind in het achterhoofd komen de meeste ouders toch vaak tot inkeer en accepteren ze de hulp die ze krijgen aangeboden. Belangrijk is de manier waarop je het gesprek aangaat met de ouders en/of de verzorgers. Juist door de ouders te betrekken kan de spiraal van geweld worden doorbroken.