Interactieve lichtprojector voor mensen met dementie: ‘Zodra we 'm aanzetten zie je iets gebeuren'

‘Onze eerste Tovertafel kregen we ongeveer een jaar geleden’, vertelt Aleid Wolting van Accolade Zorg in Amersfoort. ‘Het is een heerlijke tool om iets met de bewoners te kunnen doen, we zijn daarom blij dat we nu twee Tovertafels hebben. We hebben namelijk vier psychogeriatrische woongroepen en iedereen is enthousiast. We gebruiken de Tovertafel op verschillende momenten, bijvoorbeeld als het onrustig is op de groep.’

Bloemen en vissen

De Tovertafel is geen tafel, maar een projector die aan het plafond hangt. Het apparaat projecteert spelletjes op tafel, bijvoorbeeld bladeren die je weg kunt vegen of vissen die zwemmen. Herkenbare beelden zoals bloemen, ballen en bladeren, soms in combinatie met muziek. Deze primitieve prikkels activeren het brein.

Verschillende niveaus

De Tovertafel is een idee van Hester le Riche. Als industrieel ontwerper promoveerde ze op het ontwerp en later richtte ze het bedrijf op dat de Tovertafels op de markt brengt. Aleid: ‘Je kunt kiezen uit spellen op verschillende niveaus. En dat is heel belangrijk bij dementie. In een middenstadium kunnen mensen nog iets in spelvorm doen, bijvoorbeeld spreekwoorden afmaken, maar als de dementie meer en meer je geheugen aantast kan dat niet meer.’

Lees ook: Grijs, Groen en Gelukkig: ‘De natuur maakt veel verhalen los over vroeger’

Van apathie naar activiteit

‘Vooral in de laatste fase van dementie zijn mensen afwezig, ze keren in zichzelf’, legt Aleid uit. ‘Zodra we de Tovertafel aanzetten zie je iets gebeuren. Ze worden even uit hun eigen wereldje getrokken. Bewoners zingen of neuriën mee en er ontstaat onderling contact, soms alleen al door elkaars hand aan te raken. Ik vind het ook mooi dat de Tovertafel altijd een positieve beloning biedt, dat geeft weer wat eigenwaarde en trots. Ja, ik zie regelmatig een glimlach verschijnen.’

Spelletjes doen met oma

Aleid vertelt dat de Tovertafel ook heel geschikt is om de familie te betrekken. ‘Veel familieleden hebben moeite met de situatie. En wat kun je samen nog doen? Een goed gesprek voeren zit er niet meer in. De Tovertafel is dan echt een uitkomst. Ook kinderen vinden het hartstikke leuk, want opa of oma kan niet meer zoveel zeggen, maar nu kun je toch samen een spelletje doen.’

Lees ook: Inez start dagbesteding op een unieke locatie

Crowdfunding

Een derde van de psychogeriatrische zorglocaties in Nederland heeft al een Tovertafel. Van Aleid begreep ik dat hun Tovertafels gefinancierd zijn door ‘de vrienden van Accolade Zorg’. En op de website van de Tovertafel lees ik dat je een crowdfunding kunt opstarten. Ik wil ook wel toveren met de bewoners van mijn afdeling, dus ik ga eens wat lijntjes uitwerpen!

Op YouTube staan meerdere video’s waarin je kunt zien hoe de Tovertafel in de praktijk werkt.