Dr. Karim verricht hersteloperaties na meisjesbesnijdenis: ‘Ze willen zich weer volledig vrouw voelen’

Wereldwijd worden nog steeds miljoenen meisjes in de leeftijd van 4 tot 12 jaar besneden. Vooral in Afrikaanse landen zoals Ethiopië, Soedan en Mali, waar besnijdenis onderdeel is van de cultuur. De redenen zijn divers en verschillen enigszins per land. Het is rein en mooi, je wordt er een goede dochter en aanstaande echtgenote van, je bent meer waard…

Zonder verdoving

Traditioneel gebeurt het zonder verdoving en in weinig hygiënische omstandigheden, maar gelukkig neemt het aantal besnijdenissen onder verdoving in klinieken toe. In Nederland wonen ongeveer 29.000 vrouwen die dit op jonge leeftijd hebben meegemaakt.

Verminkte vagina

De vagina van deze vrouwen is in meer of mindere mate verminkt. Vier soorten besnijdenis zijn er. Bij de eerste vorm wordt een deel van de clitoris weggesneden, bij de tweede ook de binnenste schaamlippen en bij de derde vorm worden bovendien de buitenste schaamlippen dichtgenaaid (infubilatie). Dan is er nog een categorie van ‘overige beschadigingen’. Niet alleen hebben deze vrouwen problemen met seks en vruchtbaarheid, ze kunnen vaak ook moeilijk plassen of menstrueren en krijgen snel infecties.

Op het spreekuur

Plastisch chirurg Refaat Karim werd geboren in Bangladesh en woonde in Azië en het Midden-Oosten. ‘Ik was als arts en wereldburger uiteraard bekend met meisjesbesnijdenis en de gevolgen daarvan. Maar toen ik in 2009 een vrouw op mijn spreekuur kreeg die een hersteloperatie wilde, dacht ik: ja, daar wil ik me graag in specialiseren. Als het technisch mogelijk is om de gevolgen van de besnijdenis te herstellen, vind ik dat we dat moeten aanbieden.’

Genitale reconstructie

Relatief eenvoudig is het om de buitenste schaamlippen weer te openen, de medische term daarvoor is defibulatie. Omdat vrouwen anders niet kunnen bevallen, wordt deze ingreep vaak gedaan. De hersteloperatie die dr. Karim uitvoert gaat verder. De clitorale stomp wordt omhoog gebracht, zodat een ‘nieuwe’ clitoris gemaakt kan worden. Soms worden ook de binnenste schaamlippen hersteld, bijvoorbeeld met weefsel van de bil.

Sterke vrouwen

Deze nieuwe techniek werd in 2004 voor het eerst beschreven door Pièrre Foldes, een Franse arts.  Hij opereerde inmiddels duizenden vrouwen. Dr. Karim kent hem goed en is nu de enige in Nederland die de ingreep beheerst. Ieder jaar opereert hij zo’n tien tot twaalf vrouwen. Dat lijkt weinig, maar de ingreep wordt in Nederland dan ook niet vergoed. In België en Frankrijk wel.

‘Ik wil terug wat me is afgenomen’

‘Het zijn kwetsbare, maar sterke dames die ik hier zie. Het is een hele stap, ze gaan met een hersteloperatie tegen de tradities van hun cultuur en familie in. Ze lijden enorm onder de gevolgen van de besnijdenis en ervaren het als onrecht’, zegt Karim. ‘Terecht, wereldwijd zijn we het eens dat je dit kinderen niet mag aandoen. Daarom vind ik ook dat ze recht hebben op herstel.’

Empowered

‘De vrouwen die ik spreek willen meer dan een hersteloperatie. Zij willen als het ware terugdraaien wat hen als kind is aangedaan, zich weer volledig vrouw en gelukkig voelen. Het gaat om veel meer dan een fysieke correctie, het mentale gedeelte is misschien nog wel belangrijker. Veel vrouwen zeggen: “Ik heb iets teruggepakt dat me was afgenomen”. Na de operatie voelen ze zich empowered. En ook belangrijk: zij zullen hun dochters nooit laten besnijden!

Voor informatie over genitale verminking kun je terecht bij Pharos, het landelijk expertisecentrum.